 |
|
زایش نخستین کودک سه والدی
فهرست مندرجات
.
نخستین کودک با سه والد متولد شده است
بریتانیا نخستین کشوری بود که بچه‌دار شدن از طریق دی‌ان‌ای سه‌نفره را اجازه داد و سازمان باروری انسان و مطالعات جنینی بریتانیا این روش را تایید کرد. لقاح مصنوعی سه‌نفره، روشی است که در آن از ژن‌های شخص ثالث برای پرهیز از انتقال بیماری‌های ارثی به کودک استفاده می‌شود. اکنون کلینیک‌های باروری می‌توانند برای انجام این عمل درخواست مجوز کنند.
اداره‌ی مسئول باروری انسان و رویان‌شناسی در وزارت بهداشت بریتانیا با تولد کودکان سه والدی از دو مادر و یک پدر موافقت کرد. این عمل تاریخی و جنجال‌برانگیز برای جلوگیری از تولد کودکانی انجام می‌گیرد که ممکن است با بیماری‌های مرگبار ژنتیکی به‌دنیا بیایند.
انتظار می‌رود پزشکانی که در نیوکاسل این روش پیشرفته لقاح آزمایشگاهی را توسعه داده‌اند، اولین گروهی باشند که این عمل را به عموم ارائه می‌دهند. آن‌ها هم‌چنین از علاقمندان خواسته‌اند که برای این پروژه تخمک اهدا کنند.
بعضی خانواده‌ها چندین کودک را به‌دلیل بیماری‌های غیرقابل درمان میتوکندری از دست داده‌اند. این بیماری باعث می‌شود که فرد انرژی کافی برای ادامه ضربان قلب نداشته باشد.
بیماری‌های میتوکندری تنها از طریق مادر به فرزندان منتقل می‌شود، بنابراین روش جدید لقاح آزمایشگاهی می‌تواند به جلوگیری از این بیماری کمک کند. در این روش از یک تخمک اهدا شده همراه با تخمک مادر و اسپرم پدر استفاده می‌شود.
کودک متولد شده با این روش کمی از ماده ژنتیکی اهدا کننده تخمک را به ارث می‌برد، اما این عمل کاملاً قانونی، اخلاقی و از نظر علمی آماده بهره‌برداری برای عموم است.
سالی چشایر، مدیر اداره مسئول باروری انسان و رویان‌شناسی در وزارت بهداشت بریتانیا، تصمیم به تولد کودکان سه والدی را «دارای اهمیت تاریخی» توصیف کرده است. به گفته‌ی خانم چشایر این به‌معنای «پیشروی با احتیاط است، نه انجام بی‌رویه این عمل.» او می‌گوید: «مطمئن هستم بیماران زیادی از تصمیمی که ما امروز گرفتیم، واقعا خوشحال هستند.»
اما برخی از دانشمندان جنبه‌های اخلاقی این روش لقاح آزمایشگاهی را زیر سوال برده‌اند و نگران هستند که راه را برای ایجاد کودکان دستکاری شده ژنتیکی باز کند. اداره‌ی مسئول باروری انسان باید همه کلینیک‌ها و همه بیماران را پیش از انجام این عمل تایید کند.
تولد کودکان سه والدی تنها در صورتی مجاز است که خطر بیماری‌های میتوکندری برای فرزند احتمالی یک زوج بسیار بالا باشد.
کلینیک‌های باروری در بریتانیا می‌توانند برای کسب مجوز لقاح آزمایشگاهی ایجاد کودکان سه والدی، به اداره مسئول باروری بریتانیا درخواست دهند.[۱]
| ▲ | نخستین کودک با سه والد متولد شده است |
نشریه‌ی نیوساینتسیت اعلام کرد که نخستین کودک با ژن سه والد به‌شیوه‌ی انتقال میتوکندری متولد شده است. در میتوکندری سلول‌های مادر این نوزاد پسر، یک نقص ژنتیکی وجود داشت که سبب می‌شد فرزندش به یک بیماری شدید سیستم عصبی مبتلا شود.
دو فرزند قبلی این زن و شوهر اردنی به‌علت همین بیماری درگذشته بودند و پزشکان آمریکایی با استفاده از روش انتقال میتوکندری این کار را در مکزیک انجام دادند چون این کار هنوز در آمریکا مجوز قانونی ندارد.
این کودک اولین انسانی نیست که ژن سه نفر را به‌عنوان والد دارد، اما روشی که این کودک با آن متولد شده کاملاً جدید و متفاوت است. دانشمندان تولد این نوزاد با این روش را «انقلابی» در درمان بیماری‌های مادرزادی توصیف کرده‌اند.
این روش بحث‌برانگیز در بریتانیا هم مجوز گرفته است و بریتانیا اولین کشور اروپایی است که دستکاری ژنتیکی انسان را مجاز دانسته است.
در بریتانیا هم تخمک مادر و هم تخمک یک اهداکننده با اسپرم پدر بارور می‌شود و پیش از این‌که تقسیم تخم حاصل آغاز شود، هسته‌ی تخمک اهدا کننده بیرون آورده شده و هسته تخمک مادر به‌جای آن گذاشته می‌شود.
اما چون زن و شوهر اردنی مسلمان بودند، نمی‌توانستند از بین رفتن سلول لقاح یافته را بپذیرند بنابراین دکتر جان ژانگ از روشی دیگر استفاده کرد، هسته تخمک مادر را بجای هسته تخمک اهداکننده گذاشت و بعد آن را با اسپرم پدر بارور کرد.
دکتر جان ژانگ و نوزادی که ژن سه نفر را دارد
او این کار را برای پنج تخمک مادر انجام داد، اما فقط یکی از آن‌ها توانست به‌طور طبیعی رشد کند و تقسیم شود و محصول آن اکنون پسری پنج ماهه است.
پارلمان بریتانیا تقریباً یک‌سال‌ونیم پیش استفاده از این روش را تصویب کرد. این روش که به آن «انتقال میتوکندری» گفته می‌شود برای درمان یک نقص ژنتیکی انجام می‌گیرد که میتوکندری (باتری سلول) را دچار نقص می‌کند.
در حالی‌که بیشتر ماده ژنتیکی سلول در هسته‌ی آن قرار دارد ژن‌های میتوکندری در خود میتوکندری قرار دارند. ژن‌هایی که ساخت میتوکندری را کنترل می‌کنند فقط از طرف مادر به ارث می‌رسند و می‌توانند باعث بیماری‌های قلبی، کبدی، عصبی و عضلانی می‌شوند.
در بیماری‌های میتوکندریایی، فرد دچار کمبود شدید انرژی، ضعف عضلانی، نابینایی و ناراحتی قلبی می‌شود
در انتقال میتوکندری که در واقع نوع خاصی از لقاح آزمایشگاهی (IVF) است، هسته‌ی تخمک زن اهداکننده بیرون آورده و به‌جای آن مواد ژنتیکی مادر واقعی قرار داده می‌شود. این کار را می‌توان هم قبل و هم بعد از لقاح این تخمک با اسپرم پدر انجام داد. به این ترتیب سلول اصلاح شده، ژن‌های مادر و میتوکندری زنی دیگر را دارد. بعد تخم لقاح یافته در رحم مادر کاشته می‌شود.
در انتقال میتوکندری، کودک بیش از ۹۹ درصد ژن‌های مادر خود را دارد و مقدار ماده ژنتیکی که از فرد دهنده وارد تخمک مادر می‌شود، بسیار اندک است، ۳۷ ژن که تقریب یک دهم درصد کل ماده ژنتیکی است.
این ژن‌ها فقط در تولید انرژی نقش دارند و ۲۳ هزار ژنی که در ظاهر، رفتار و خصلت‌های دیگر نقش دارند فقط از مادر واقعی به ارث می‌رسند.[٢]
۱) دو تخمک با اسپرم بارور می‌شوند، که نتیجه یک جنین از پدر و مادر اصلی است و یک جنین با استفاده از فرد اهدا کننده ۲) هسته‌ای که دارای اطلاعات ژنتیکی است از هر دو جنین خارج می‌شود ۳) با اضافه کردن هسته‌ی والدین به جنین اهدا کننده، یک جنین سالم ایجاد می‌شود. این جنین در داخل رحم مادر کاشته می‌شود.
۱) تخمک‌ها از مادری که میتوکندری ناقص دارد و از فرد اهدا کننده با میتوکندری سالم گرفته می‌شود ۲) بیشتر ماده‌ی ژنتیکی از هر دو تخمک خارج می‌شود ۳) ماده‌ی ژنتیکی مادر به‌داخل تخم اهدا شده تزریق می‌شود که توسط اسپرم بارور خواهد شد.
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- بریتانیا با تولد کودکان سه والدی موافقت کرد، وبسایت فارسی بی‌بی‌سی: جمعه ۱٦ دسامبر ٢٠۱٦ - ٢٦ آذر ۱٣۹۵
[٢]- دکتر مهبد ابراهیمی، نخستین کودک با سه والد متولد شده است، وبسایت فارسی بی‌بی‌سی: سه‌شنبه ٢٧ سپتامبر ٢٠۱٦ - ٦ مهر ۱٣۹۵
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وبسایت بی‌بی‌سی
