 |
|
هوس‌های سرخ
روانشناسی زیبایی، هوس و خیانت
فهرست مندرجات
◉ پیشگفتار
◉ يادداشت‌ها
◉ پی‌نوشت‌ها
◉ جُستارهای وابسته
◉ سرچشمه‌ها
.
بخش اول
چرخه‌ی قاعدگی یا سیکل قاعدگی (Menstrual cycle) در واقع تغییرات فیزیولوژیکی است که در دوران باروری جنسی زنان، جهت تولیدمثل رخ می‌دهد و هر ماه یک تخمک بالغ شده و آماده‌ی تشکیل جنین می‌شود. در این مدت به‌تدریج بافت رحم نیز آماده‌ی نگهداری جنین شده و اگر لقاح صورت نگیرد، تخمک دفع شده و بافت پوششی رحم ریزش می‌کند که به این فرایند قاعدگی گفته می‌شود. چرخه‌ی قاعدگی زنان، به‌طور طبیعی، از دوران بلوغ تا زمان یائسگی ادامه می‌یابد و فقط در دوران بارداری و شیردهی متوقف می‌شود. مدت خونریزی قاعدگی برای چندروز، معمولاً ۳-۵ روز طول می‌کشد، اما بین ۲-۸ روز نیز می‌تواند متغیر باشد. هم‌چنین، یک سیکل قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر است، که هر سیکل به‌طور متوسط ۲۸ روز طول می‌کشد. حجم متوسط خونریزی در هر سیکل ماهانه قاعدگی ۳۵ میلی‌لیتر است.
سیکل قاعدگی جهت حفظ باروری در زنان و تحت کنترل دستگاه درون‌ریز یا سیستم اندوکرین (Endocrine system) ایجاد می‌شود. این سیکل (Ovarian cycle) به سه مرحله تقسیم می‌شود: ۱- فاز فولیکولر (Follicular phase)، ٢- مرحله‌ی تخمکگذاری یا فاز اوولاسیون (Ovulation)، و ٣- فاز لوتِئال (Luteal phase). اگرچه بعضی منابع، زیر نام »Uterine cycle« تقسیم‌بندی دیگری دارند: ۱- فاز قاعدگی یا خونریزی (Menstruation)، ٢- فاز تکثیری یا پرولیفراتیو (Proliferative phase)، و ٣- فاز ترشحی (Secretory phase).
به‌هر حال، در هر سیکل قاعدگی، که از اولین روز شروع خونریزی قاعدگی شروع می‌شود، روش‌های هورمونی جلوگیری از بارداری با تغییر در سطح هورمون‌های بدن از بارداری جلوگیری می‌کنند.
فصل اول
چرخه قاعدگی و تغییر در ترجیحات و رفتارهای جنسی زنان
- موضوعات مورد بحث در این فصل، شامل موارد زیر است:
۱- بررسی خصایص افزایش‌دهنده جذابیت چهره‌ای مردان از نظر زنان مانند تقارن و مردانگی-زنانگی‌نمایی چهره‌ای.
٢- بررسی خصایص افزایش‌دهنده جذابیت بدنی مردان از نظر زنان مانند قد، عرض شانه‌ها و عضلانی‌بودن.
٣- بررسی خصایص افزایش‌دهنده جذابیت شخصیتی-رفتاری مردان از نظر زنان مانند رقابت‌جویی درون-جنسیتی.
۴- بررسی سایر خصایص افزایش‌دهنده جذابیت مردان از نظر زنان مانند صدا، بو و غیره.
۵- بررسی تغییرات و نوسانات در ترجیحات زیبایی‌ناختی و جنسی زنان که مرتبط با چرخه‌ی قاعدگی‌اند.
٦- بررسی تغییرات و نوسانات در سایر رفتارها مانند فعالیت‌های جنسی، خیانت زناشویی، اشتها و رفتارهای پوششی زنان که مرتبط با چرخه‌ی قاعدگی هستند.
٧- بررسی داده‌های خودگزارش‌دهی مردان در رابطه با تغییرات در ترجیحات جنسی زنان که با چرخه‌ی قاعدگی مرتبط هستند.
| ▲ | چرخه‌ی قاعدگی در زنان |
چرخه‌ی قاعدگی در زنان جامعه انسانی، از دیرباز متوجه تغییرات و نوسانات در رفتارهای جنسی زنان و به‌خصوص تغییرات در رفتارهای جنسی که به موازات چرخه‌ی قاعدگی[۱] روی می‌دهند، بوده است. همان‌طور که خواهیم دید، رفتارها و ترجیحات جنسی زنان، در طول چرخه‌ی قاعدگی، تحولات زیادی را به‌خود می‌بیند. تغییرات و نوسانات در رفتارها و ترجیحات جنسی زنان که هماهنگ با چرخه‌ی قاعدگی روی می‌دهند، به‌خصوص از این جهت که جنبه‌های پنهان و ناگفته‌ایی از زندگی جنسی زنان را آشکار می‌کنند، حائز اهمیت هستند.
چرخه‌ی قاعدگی، به یک دوره تقریباً ماهیانه گفته می‌شود که در طول آن، تغییرات منظمی در وضعیت هورمونی و تناسلی زنان، روی می‌دهد. کل طول چرخه‌ی قاعدگی، بین ٢۵ تا ٣۵ با میانگین ٢٨ روز است. ابتدای هر چرخه با خونریزی قاعدگی شروع می‌شود که مربوط به جدا شدن پوسته بیرونی رحم است. خونریزی قاعدگی که تقریباً ۵ تا ٧ روز طول می‌کشد، اولین مرحله از هر چرخه‌ی جدید و شروع آن، علامت پایان یافتن چرخه قاعدگی قبلی است. اگر پنج روز را به عنوان تعداد روزهای مرحله‌ی قاعدگی در نظر گرفته و در میانگین تعداد چرخه‌ی قاعدگی یک زن در هر سال یعنی دوازده ضرب کنیم، با احتساب شروع قاعدگی از سن دوازده سالگی و پایان آن در پنجاه سالگی، به عدد ٢،٦ سال می‌رسیم. به‌عبارت دیگر، هر زن به‌طور میانگین، شش سال از عمر خود را در این دوره به‌سر می‌برد. در صورتی‌که طول دوره‌ی چرخه را ٢٨ روز فرض کنیم، در طول نیمه اول چرخه، یعنی روزهای هفتم تا چهاردهم یا شانزدهم، ترشح هورمون استروژن[٢] که به‌وسیله فولیکول یعنی تخمک نارسیده در تخمدان صورت می‌گیرد، رو به افزایش می‌گذارد. در این‌صورت، روزهای بین حدوداً دهم تا چهاردهم یا شانزدهم چرخه، مرحله تخمکگذاری یا فولیکولار[٣] است. با فرمول بالا و با تغییر تعداد روزها از پنج روز به چهار روز به عدد ۵ سال می‌رسیم که مدت زمانی را می‌سازد که یک زن در طول عمر خود دوره‌ی تخمکگذاری را تجربه می‌کند. در این مرحله، میزان هورمون استروژن به اوج خود می‌رسد. در اواسط چرخه‌ی قاعدگی، اوج ناگهانی پروژسترون[۴] نیز روی می‌دهد که خود یکی از علل پاره شدن فولیکول و آزاد شدن تخمک از آن است. از آن‌جایی که اواسط چرخه‌ی قاعدگی، بهترین زمان برای بارور شدن تخمک و حامله شدن یک زن است، به آن دوره‌ی باروری[۵] یا پنجره‌ی باروری[٦] گفته شده است. به مرحله سوم چرخه‌ی قاعدگی یعنی از روزهای چهاردهم یا شانزدهم تا پایان چرخه یعنی روز بیست و هشتم، مرحله‌ی لوتئال[٧] یا زرده‌ای گفته می‌شود. در این مرحله تخمک رسیده که در مرحله‌ی قبلی آماده لقاح بوده در صورت بارور نشدن، تبدیل به جسمی زرد رنگ می‌شود. در این مرحله، ترشح استروژن کم، ولی میزان پروژسترون، هم‌چنان بالا باقی می‌ماند.
| ▲ | مراحل چرخه قاعدگی و تغییر در ترجیحات و رفتارهای جنسی |
تغییرات یا نوسانات در ترجیحات و رفتارهای جنسی مرتبط با چرخه‌ی قاعدگی[٨] در زنان، به آن دسته از تغییرات یا نوساناتی گفته می‌شود که چند ویژگی مهم دارند. اولین ویژگی، به این مطلب مربوط است که اثبات وجود آن‌ها در یک زن یا زنانی معین، لزوماً مستلزم این نیست که زنان، هشیارانه از این تغییرات مطلع باشند. این تغییرات، در قالب یک فرایند ناهشیار زیستی روی می‌دهند که حتی خود فرد هم ممکن است از آن اطلاعی نداشته باشد. یکی دیگر از ویژگی‌های مختص این تغییرات، تکراری بودن آن‌هاست. به این معنی که این تغییرات، از شروع چرخه قاعدگی بعدی، دوباره و با حالتی نوسانی، تکرار خواهند شد. به‌طور مثال، ترجیح زنان برای مردان با ویژگی‌های چهره‌ای خاص در اوایل چرخه‌ی قاعدگی، هم‌چنین در اوایل چرخه‌های قاعدگی بعدی هم تکرار خواهد شد. بر همین قیاس، علاقه زنان به ارتباط جنسی با مردانی با ویژگی‌های شخصیتی خاص که در اواسط چرخه‌ی قاعدگی روی می‌دهد، در اواسط چرخه‌ی قاعدگی بعدی هم تکرار خواهد شد. ویژگی دیگر، به منظم و قابل پیش‌بینی‌بودن این نوسانات و تغییرات، اشاره دارد. این ویژگی، به این معنی است که تغییر در ترجیحات و تمایلات زنان و نوسانات آن‌ها، بر مبنای نظمی معین و مشخص قرار داشته و می‌توان آن‌ها را بر اساس مرحله‌ای از چرخه‌ی قاعدگی که زنان در آن قرار دارند، پیش‌بینی کرد. ویژگی دیگر تغییرات مرتبط با چرخه‌ی قاعدگی اینست که این تغییرات، قابل مشاهده در اکثریت زنان هستند. به‌طور مثال، ترجیح بیشتر برای چهره‌های متقارن‌تر و توانایی افزایش یافته برای تشخیص چنین چهره‌هایی در اواسط چرخه‌ی قاعدگی، در عموم زنان دیده می‌شود، هر چند در تعدادی از آن‌ها ممکن است با شدت بیشتر یا کمتری مشاهده شود. وجود مشخصه‌های فوق، یعنی ناهشیار بودن، تکراری بودن، منظم و قابل پیش‌بینی بودن و مشاهده شدن در اغلب زنان، ما را به این مسئله رهنمون می‌کند که این تغییرات، مطابق با یک ساعت زیستیِ درونی بوده و تقریباً از عوامل محیطی تاثیری نمی‌پذیرند، زیرا زنان، در عوامل زیستی خود مشارکت دارند و نه در عوامل محیطی و فرهنگی که برای زنان مختلف، بسیار متفاوت است.
از نظر زنان، مردی از نظر جنسی، ایده‌آل ارزیابی می‌شود که یک سری ویژگی‌های چهره‌ای، جسمانی، رفتاری و شخصیتی خاص را داشته باشد. ویژگی‌های مرد ایده‌آل از نظر زنان، ثبات نداشته و معمولاً مطابق با مرحله‌ای از چرخه‌ی قاعدگی که در آن به‌سر می‌برند، تغییر می‌کند. از جمله تغییرات مربوط به تمایلات زنان در مورد شریک جنسی مطلوب و ایده‌آل، می‌توان از تغییر در تمایلات آن‌ها در زمینه چهره‌ی جذاب از نظر جنسی، اندام مطلوب، میزان بمی صدا، شخصیت و خصایص رفتاری، نام برد. علاوه بر این، زنان، در زمینه‌ی رفتارهای جنسی خود مانند تغییرات رفتارهای مربوط به‌نحوه پوشش و آرایش و میزان احتمال درگیر شدن در روابط جنسی با فردی به غیر از همسر (میزان احتمال خیانت) هم، نوسانات همزمان با مراحل چرخه‌ی قاعدگی، نشان می‌دهند. در زیر، نتایج تعدادی از پژوهش‌های انجام‌شده در مورد هر یک از تغییرات بالا را به اختصار مرور می‌کنیم.
(نکته ١: جذابیت، معادل واژه Attractiveness و زیبایی معادل واژه Beauty در زبان انگلیسی است. این دو واژه، معادل یکدیگرند و به‌جای همدیگر نیز به‌کار می‌روند. البته معمولاً جذابیت، قابل اطلاق به هر دو جذابیت جسمانی و رفتاری است، در حالی‌که هرگاه واژه زیبایی به‌کار می‌رود، معمولاً منظور زیبایی جسمانی، یعنی زیبایی چهره‌ای و یا بدنی است. به‌همین خاطر است که در متون انگلیسی، واژه جذابیت همراه با واژه‌های چهره‌ای[۹]، بدنی[۱٠]، جسمانی[۱۱] (این واژه، معمولاً اشاره به هر دو خصایص چهره‌ای و بدنی دارد) و رفتاری[۱٢] به‌کار می‌رود تا منظور نویسنده از نوع جذابیت مورد نظرش، مشخص گردد. در زبان انگلیسی، این دو واژه، به‌جای هم به‌کار می‌روند، اما جذابیت در متون علمی مانند مقالات و کتب، بیشتر استفاده می‌شود. در این کتاب نیز، ما این دو واژه را به‌جای همدیگر استفاده کرده‌ایم، اما از آن‌جایی‌که در فارسی، کلمه جذابیت، رسمی‌تر و واژه‌ی زیبایی احتمالاً عوامانه‌تر است، ترجیح ما همان کلمه جذابیت بوده است.
نکته ٢: واژه شریک جنسی یا به اختصار شریک که در این کتاب به‌کار می‌بریم، معادل با کلمه Partner Sexual در زبان انگلیسی است. در فرهنگ‌های غربی، این واژه غالباً اشاره به داشتن گونه‌ای از پیوند زناشویی بین دو نفر می‌کند که در آن، تعهدی رسمی و قانونی وجود ندارد. این سبک از زندگی زناشویی، یکی از سبک‌های رایج ارتباطی بین دو جنس در کشورهای غربی است. با این حال، بعضی وقت‌ها، این واژه شامل اشاره به هرگونه ارتباط زناشویی اعم از داشتن زن یا شوهر قانونی، داشتن یک شریک جنسی موقت یا یک دوست از جنس مقابل، می‌کند. در پژوهش‌ها، هنگامی که کلمه‌ی شریک به‌کار می‌رود، معمولاً ناظر به‌همین معنی اخیر از این واژه یعنی هرگونه رابطه رسمی یا غیررسمی بین افراد، بدون تفکیک قائل شدن بین آن‌ها است. به‌طور مثال، هنگامی‌که گفته می‌شود «در یک پژوهش، زنان دارای شریک...» در حال اشاره به زنانی است که در یک رابطه با ثبات با جنس مقابل قرار دارند، حال چه این رابطه‌ها رسمی و قانونی بوده و چه غیررسمی و بدون چارچوب‌های مشخص قانونی باشند. از این‌رو، در این کتاب نیز، هرگاه از واژه شریک استفاده شد، منظور هرگونه شریک یا همسر رسمی یا غیررسمی و بدون لحاظ کردن تفکیک بین این دو، است. در صورتی‌که از واژه «شریک جنسی» استفاده کردیم، منظور داشتن یک شریک یا همسر که فرد با او رابطه‌ی جنسی دارد اما رابطه بین طرفین، در یک چارچوب معین قانونی مانند ازدواج قرار نمی‌گیرد، است. منظور از واژه متاهل همان معنای مصطلح و رایج است که در آن، دو نفر با همدیگر ازدواج رسمی و قانونی می‌کنند.)
| ▲ | چرخه‌ی قاعدگی و تغییر در ترجیحات مربوط به چهره |
از جمله ویژگی‌های چهره‌ای که به میزان بسیار زیادی در متون پژوهشی روانشناسی مورد تحقیق قرار گرفته‌اند، میزان مردانگی-زنانگی‌نمایی[۱٣] و تقارن چهره‌ای یک مرد و اثر این متغیرها بر میزان انتخاب شدن آن چهره به‌وسیله زنان به‌عنوان شریک جنسی ایده‌آل یا همسر، بوده است. مشاهده شده که میزان مردانگی-زنانگی‌نمایی چهره و تقارن چهره‌ای جذاب از نظر زنان، بسته به مرحله‌ای از چرخه‌ی قاعدگی که در آن به سر می‌برند، تغییر می‌کند. ابتدا به تعریف هر کدام از موارد بالا پرداخته و سپس نحوه‌ی روند تغییرات در ترجیحات زنان که مربوط به خصایص فوق می‌باشند را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- Menstrual cycle
[٢]- Oestrogen
[٣]- Follicular
[۴]- Progesterone
[۵]- Fertility Period
[٦]- Fertility window
[٧]- Luteal
[٨]- Menstrual related Changes or Shifts in Sexual Preferences
[۹]- Facial
[۱٠]- Bodily
[۱۱]- Physical
[۱٢]- Behavioral
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ رستگار، کوروش، هوس‌های سرخ (روانشناسی زیبایی، هوس و خیانت)، نشر اینترنتی، ویرایش اول - ۱٣۹٢
