سرزمین اسرائیل
(تاريخ: دوران باستان)
فهرست مندرجات
تاریخ مدون قوم یهود از دو هزار و پانصد سال پیش از میلاد آغاز می‌شود. طبق سنن و معتقدات یهودی، حدود چهار هزار سال پیش، در شهر اور (אור) در بین‌النهرین، مرد چوپانی به نام اورام (אברם) علیه بتکده مردمان شهر بپاخاست، بتها را شکست و اعتقاد خود نسبت به خداوند یگانه و بی‌همتا و نادیده را بیان داشت.
بدنبال این اعتقاد بود که پروردگار یکتا اورام را مورد عنایت خویش قرار داد و نام او را اوراهام (אברהם - ابراهیم) نهاد. در کتاب مقدس تورات آمده است: پروردگار خطاب به ابراهیم می‌گوید "از خانه پدری خود به سوی سرزمینی رهسپار شو که آن را بتو نشان می‌دهم". خداوند سرزمین اسرائیل را به حضرت ابراهیم وعده داد و برای فرزندان و نوادگان او نیک بختی و وفور نعمت آرزو کرد، زیرا حضرت ابراهیم فرزند پاک خداوند بود و از فرامین او فرمانبرداری می‌کرد. حضرت ابراهیم با پروردگار عهد بست و بدنبال آن دست فرزندان و همه افراد قبیله خود را گرفت و به سوی خاک کنعان رهسپار گردید و در آن سرزمینی که پروردگار به او وعده داده بود رحل اقامت افکند.
صدها سال از آن تاریخ گذشت و روزی فرا رسید که در سرزمین کنعان خشکسالی روی داد و قحطی بروز کرد و نواده ابراهیم، حضرت یعقوب، خود و افراد قبیله خویش را که بنی اسرائیل (בני ישראל) نامیده می‌شدند به سوی سرزمین مصر رهنمون گشت، زیرا در آنجا معاش و آذوقه به وفور یافت می‌شد. ولی با گذشت دوران وفور نعمت، فرعونیان بنی اسرائیل را به بندگی و بردگی گرفتند و مدت چهار صد سال آنان را به بیگاری کشیدند.
[↑] رهائی و بازگشت به سرزمین:
در کتاب مقدس تورات آمده است که پروردگار، چون محنت و ذلت قوم بنی اسرائیل را در مصر دید، دلش به رحم آمد و حضرت موسی (משה רבנו- مشه ربنو) را که چوپانی در میان بنی اسرائیل بود به رهبری قوم گزید و دستور داد که حضرت موسی آنان را از سرزمین غلامی مصر رها سازد و به سوی خاک پدری و سرزمین کنعان رهنمون گردد. خروج از مصر با دشواریهای بسیار همراه بود، ولی موسی قوم را هدایت کرد، تا از رود نیل گذشتند و به سوی صحرای سینا سرازیر گشتند که به سرزمین پدری مراجعت کنند. پروردگار بنی اسرائیل را از همه بلایا و مصائب خروج از مصر رهانید و آنان مدت ۴٠ سال در صحرای سینا راه سپردند.
در طول این دوران آوارگی بود که افراد بنی اسرائیل به صورت یک قوم یکپارچه درآمدند و همانند فولاد آبدیده شدند و تورات مقدس بر آنان نازل گردید و ده فرمان پروردگار به آنان داده شد و بعنوان نخستین قوم یکتاپرست جهان درآمدند و مشعل راه مذاهب دیگری چون مسیحیت و اسلام گردیدند که صدها سال پس از آنان ظهور کردند.
ماجرای خروج از سرزمین بندگی مصر (که بگفته تاریخ نویسان حدود یک هزار و سیصد سال پیش از میلاد واقع شد)، تاثیر شگرفی بر خاطره ملی یهودیان گذاشت و بصورت نماد آزادی و آزادگی مردمان، در صفحات تاریخ دنیا به ثبت رسید. در تاریخ مکتوب جهان، یهودیان نخستین قومی شناخته شدند که علیه جور و ستم بپا خاستند و نخستین انقلاب دنیا را علیه ستمگری شکل دادند و به ملتهای دیگر آموختند که هرگز نباید در برای مظالم فرعونیان سر تسلیم فرود آورند. در شب عید پسح (פסח - عید فطیر)، که یادگار خروج یهودیان از سرزمین بردگی مصر است، می‌خوانیم: هر یهودی، همیشه باید چنین احساس کند که گوئی خود او بود که از سرزمین بندگی رهائی یافت و آزادی خود را دوباره بدست آورد.
یهودیان در هر سه عید اصلی خود، (پسح פסח عید فطیر، شابوعوت שבועות عید هفته‌ها، و سوکوت סוכות عید سایبانها) یاد خروج از سرزمین بردگی مصر را بازگو میکنند و این آزادی را گرامی می‌دارند.
یهودیان به رهبری حضرت موسی، پس از گذشت از صحرای سینا به مرزهای سرزمین پدری رسیدند. گرچه موسی سعادت نداشت به این سرزمین پای گذارد، ولی فرماندهان قوم بنی اسرائیل آنان را وارد سرزمین کردند و این قوم را برآنجا مسلط ساختند و افراد بنی اسرائیل دوباره در خاک پدری مستقر شدند. قوم بنی اسرائیل که در دوازده قبیله میزیستند، پس از آنکه در سرزمین پدری جای گرفتند به کشاورزی و صنعت روی آوردند و به داد و ستد پرداختند و زندگی نسبتا" مرفهی برای خود فراهم دیدند. با اینهمه، در آن دوران گاه به گاه نبردهائی با مهاجمان و معترضین در می‌گرفت - که یهودیان به رهبری افرادی که داوران (שופטים - شوفتیم) نامیده می‌شدند، و مردم آنان را به خاطر تجربه سیاسی و مهارتهای جنگی شان به رهبری خود برگزیده بودند، حملات آنان را دفع می‌کردند.
[↑] دوران پادشاهان و انبیا:
پس از گذشت چند صد سال از حکومت «داوران»، بنی اسرائیل به این اندیشه افتادند که برای خویش پادشاهی برگزینند که بر آنان سلطنت کند. در کتب مقدس یهود آمده است که گرچه پروردگار از نظام سلطنتی خشنود نبود، فرمان داد که شائول (שאול) به عنوان پادشاه یهود شناخته شود (و طبق رسوم آن روز، با روغن زیتون بدن او آغشته گردد)
با آغاز پادشاهی شائول، دوران سلطنت در تاریخ یهود آغاز گردید، ولی همزمان با پادشاهان، انبیائی در بین یهودیان ظهور کردند که با خطبه‌های توبیخ آمیز و سخنان هشدار دهنده، مردم را به راه راست می‌خواندند و آنان را از حوادث آینده برحذر می‌داشتند. در ظرف پانصد سالی که دوران پادشاهی در تاریخ یهود ادامه داشت، انبیا به این رسالت سنگین، به هدف هدایت اخلاقی مردم ادامه میدادند. در آن دوران، پای بندی به اصول اخلاقی وارزشهای انسانی که پروردگار انتظار آن را از مردمان داشت، بر اجرای مراسم دینی و آئین‌های مذهبی برترمحسوب می‌شد. انبیا مردمان را فرا می‌خواندند که درستکار باشند، مهربانی و بخشندگی در پیش گیرند، از رفتار بد دوری کنند و عدالت و داد را بجویند.
سخنان پیامبر گونه انبیای یهود، به صورت شعر و نثر ثبت گردید و بسیاری از رساله‌های آنان به بخشی از کتاب مقدس یهود (که مجموعه‌ای از تورات، سخنان انبیا و تاریخ ایام است) مبدل شد. جاودانگی این پیام انبیای یهود، بخاطر جهانشمول بودن سخنان آنان در اهمیت گذاشتن به ارزشهای انسانی است.
بعنوان مثال، اشعیای نبی (ישעיה הנביא) در کتاب خود (باب اول، آیه ١٧) مینویسد: "خوبی را فرا گیرید، خود را به دادگستری بسپارید، گمراهان را یاری دهید، حق یتیمان را پاس دارید، از بیوه زنان دفاع کنید و همچنان در جستجوی عدالت و داد گام بردارید".
در دوران سلطنت در تاریخ یهود، حضرت داود جایگزین شائول پادشاه گردید. داود از همان دوران نوجوانی اندامی ورزیده داشت و استعداد شگرف خود را در برابر "فلسطیان" نشان داد و بر گولیات (גולית) پیروز شد. "فلسطیان" که در زبان عبری "پلیشتیم" (פלישתים) نامیده می‌شدند، قومی از دزدان دریائی بودند که از جزایر یونان در دریای اژه به سواحل جنوبی خاک کنونی اسرائیل آمدند و در ناحیه‌ای که اکنون نوار غزه در آن قرار دارد ساکن شدند و با یهودیان به ستیز برخاستند و قصد تصرف سرزمین آنان را داشتند. حضرت داود در سمت پادشاهی، "فلسطیان" را به سختی شکست داد و آنان را مضمحل ساخت و پس از چندی، دیگر اثری از آنان در تاریخ باقی نماند- گرچه، رومیان پس از آنکه سرزمین اسرائیل را به تصرف درآوردند، نام آن را به "فلسطین" تغییر دادند که در واقع نام "فلسطیان" بود.
داود پادشاه، پس از پیروزی بر "فلسطیان"، حکومت پادشاهی خود را تحکیم بخشید و اورشلیم را آباد کرد و آن را بعنوان پایتخت خویش برگزید.
حضرت سلیمان، فرزند حضرت داود جانشین پدر گردید و مملکت یهود را گسترش بخشید و پایه‌های آن را مستحکم تر ساخت. می‌گویند که سلیمان مردی فرزانه و فرهیخته و اندیشمند بود که خرد و حکمت بسیار داشت و در دوران او آرامش و نیک بختی بر سرزمین یهود حکمفرما گردید و مردمان از وفور برخوردار شدند و آحاد ملت با یکدیگر متحد گردیدند و یک قوم قوی بوجود آوردند. دوران سلطنت حضرت سلیمان در تاریخ یهود به نیکی بسیار ثبت گردیده است.حضرت سلیمان نه تنها آرامش و وفور نعمت را برای این سرزمین به ارمغان آورد، بلکه به برپائی معبد مقدس یهود پرداخت که گسترده و مجلل بود. ولی دوران شکوه سلطنت سلیمان دیری نپائید- زیرا او که زنان و کنیزان بسیار داشت و در پی زیبائی و تجمل بود، بر میزان مالیات مردم افزود و باری سنگین بدوش آنان گذاشت ، تا آنجا که کسانی که توان پرداخت مالیات نداشتند، به بیگاری گرفته می‌شدند.
حضرت سلیمان در سال ٩٣٠ پیش از میلاد چشم از جهان فروبست و کوتاه مدتی پس از آن، قبائل دهگانه‌ای که در شمال سرزمین اسرائیل میزیستند علم طغیان برافراشتند و به شورش دست زدند و حکومت جداگانه‌ای برپا ساختند، که نام آن را مملکت اسرائیل (ממלכת ישראל) نهادند و «سامره» را پایتخت خویش قرار دادند.
پادشاهی اسرائیل (מלכות ישראל) مدت ٢٠٠ سال ادامه داشت و ١٩ پادشاه بر آن حکم راندند. ولی «مملکت یهودا» که پایتخت آن اورشلیم بود، ۴٠٠ سال دوام آورد و بر آن هم، ١٩ پادشاه از سلاله حضرت داود حکومت کردند.
ولی در آن روزگاران دو امپراطوری در همسایگی سرزمین یهود قدرت گرفتند و استقلال آن را به خطر انداختند. سخن از دو امپراطوری بابل و آشور است که به ابرقدرتهای زمان مبدل شدند و به جهانگشائی پرداختند.
گسترش این دو امپراطوری موجب شد که نخست سرزمین اسرائیل، و پس از آن سرزمین یهودا به تصرف بیگانگان درآمد. اشغالگران سرزمین اسرائیل آشوریان بودند که در سال ٧٢٢ پیش از میلاد بر این سرزمین مسلط شدند و مردمان آن را به اسارت بردند. حدود یکصد سال پس از آن تاریخ، امپراطوری بابل سرزمین یهودا را به اشغال درآورد و بیشتر ساکنان آن را به اسارت برد و بیت المقدس یهود (بیت همیقداش) را ویران ساخت و یهودیان را در سوگ عمیقی فرو برد.
[↑] دوران غربت یهودیان:
در سال ۵٩٧ پیش از میلاد که بخت النصر امپراطور بابل سرزمین یهودا را بتصرف درآورد، بسیاری از مردمان آن را به قتل رساند و آنانی را که تصور می‌کرد توان کاری دارند به بابل تبعید کرد- که در آن هنگام پایتخت کلدانیان محسوب می‌شد. بدنبال این اشغال، سرزمین یهودا به صورت یکی از ایالات دور افتاده امپراطوری بابل درآمد، مردمان آن به خاک نشستند و بیت المقدس یهود ویران گردید.
یهودیانی که به اسارت بابل رفتند، نام "فرزندان غربت" بر خویش نهادند و سوگ دوری از وطن و ناتوانی و محنت آنان، موجب گردید که بتدریج بصورت یک قوم یکپارچه متبلور شدند و به هویت ملی دست یافتند. دوران اسارت بابل، در واقع سرآغاز تاریخ پراکندگی قوم یهود بود. در آن دوران، آئین یهود بتدریج در یک چارچوب دینی قرار گرفت و منسجم گردید و رهنمون زندگی یهودیانی شد که در خارج از وطن خویش ، و در سرزمین غربت به سر میبردند. در حالی که یهودیان در وطن خود برای نیایش به درگاه پروردگار رهسپار بیت المقدس (بیت همیقداش) می‌شدند که "خانه خدا" محسوب می‌گردید، و یهودیان در آنجا به قربانی کردن حیوانات در راه پروردگار می‌پرداختند، در غربت بابل نیایش در کنیساها شکل گرفت و یهودیان به رعایت شنبه مقدس (شبات) پرداختند و به فراگیری قوانین مذهبی (تورات) روی آوردند. در تمام این سالها، یهودیان غربت زده لحظه‌ای از یاد وطن غافل نشدند و همیشه در آرزوی روزی بودند که بتوانند به میهن خویش و به سرزمین پدری خود باز گردند و بیت المقدس را دوباره بنا کنند.
[↑] بازگشت به وطن:
حدود سال ۵۴٠ پیش از میلاد بود که کورش کبیر پادشاه دادگستر ایران، با متحد ساختن همه بخشهای آن سرزمین، امپراطوری پر قدرتی بوجود آورد که امپراطوری بابل را شکست داد و آن سرزمین را تصرف کرد و برای نخستین بار در تاریخ جهان فرمان داد که هرکس در باورهای دینی خود و اجرای مراسم مذهبی خویش آزاد است، و بدینسان کورش بزرگ اصل سازگاری بین ادیان و باورها را پایه گذاری کرد و منشور حقوق بشر را بنیان نهاد و در حالی که بابلیان یهودیان را آزار میدادند و آنان را به اسارت برده بودند، کورش کبیر به یهودیان امکان داد به سرزمین پدری خویش باز گردند، و حتی به آنان کمک کرد همه وسائل بیت المقدس ویران شده یهود را که با خود به بابل آورده بودند به سرزمین یهود بازگردانند و کمک مالی در اختیارشان قرار داد تا بتوانند بیت المقدس را دوباره بنا کنند. در تورات مقدس یهود، کورش کبیر مورد تجلیل و تکریم قرار گرفته است. او تنها پادشاه یک سرزمین خارجی است که درکتاب مقدس یهود، نه تنها از او به نیکی یاد گردیده، بلکه نام «منجی» بر وی نهاده شده است. در باب ۴۵ از کتاب اشعیای نبی در کتاب مقدس چنین می‌خوانیم: «خداوند به منجی خویش، کورش (گفت): دست راست او را گرفتم تا بحضور وی امتها را مغلوب سازم و کمرهای پادشاهان را بگشایم، تا درها را به حضور وی مفتوح نمایم و در دروازه‌ها دیگر بسته نشود. (خداوند) چنین می‌گوید: من پیش تو خواهم خرامید و جایهای ناهموار را هموار خواهم ساخت و درهای برنجین را شکسته ، پشت بندهای آهنین را خواهم برید و گنجهای ظلمت و خزائن مخفی را به تو خواهم بخشید، تا بدانی من یهوه (هستم) که ترا به نامت خوانده ام، و من خدای اسرائیل هستم». در باب ۴۴ از کتاب اشعیای نبی، درباره کورش کبیر چنین می‌خوانیم: "خداوند درباره کورش می‌گوید: او شبان من است و تمامی مسرت مرا به اتمام خواهد رسانید".
با صدور فرمان کورش کبیر، یهودیان غربت زده در سرزمین بابل، باروبنه خود را بستند و به سوی خانه پدری بازگشتند و با همکاری یهودیانی که در این سرزمین باقی مانده و به اسارت برده نشده بودند، به بازسازی وطن خویش پرداختند.
در طول مدت کوتاهی، بسیاری از غربت زدگان بابل، که شمار آنان از هزاران فزون بود، راه بازگشت در پیش گرفتند و یکی از نخستین گامهای آنان پس از برگشت به وطن، بازسازی بیت المقدس یهود بود.
با آنکه کورش بزرگ به همه یهودیانی که به اسارت بابل رفته بودند اجازه داد به سرزمین پدری خویش باز گردند، شماری از آنان به سرزمین ایران کوچ کردند و نخستین جامعه یهودی در ایران زمین را بوجود آوردند که تا امروز همچنان پا برجاست. با آنکه بسیاری از یهودیان به سرزمین پدری بازگشتند، ولی مملکت آنان برای مدتی طولانی هنوز نیمه ویران باقی مانده بود.
در سال ۴۴٠ پیش از میلاد بود که پادشاه بزرگ ایران یکی از یهودیان فرهیخته‌ای را که مشاور دربار او بود و نحمیا نام داشت به سرزمین پدری‌اش فرستاد و او را والی یهودا ساخت. نحمیا خود فردی را به نام عزرا (ملقب به عزرای کاتب) که نگارنده کتب مذهبی بود مامور ساخت به تدوین قوانین مذهبی برای این ولایت بپردازد. نحمیا در راه آبادانی اورشلیم و تامین امنیت اهالی آن بسیار کوشید و از جمله فرمان داد حصار دور شهر از نو بنا گردد و فرمان برپائی یک شورای مشورتی از روحانیون یهودا را صادر کرد که "کنست هگدولا" (مجلس کبیر) نامیده شد که شریعت یهود را تدوین می‌کرد و جنبه دیوان عالی قضائی داشت. تحت رهبری عزرا، در آئین مذهبی یهود اصلاحات لازم بعمل آمد و متن کامل تورات (شریعت یهود) با صدای بلند در ملاء عام خوانده شد و از زبان عبری به زبان آرامی (ارمیت)، که زبان محاوره‌ای دوران بود، برگردانیده شد.
طی قرون بعدی سرزمین یهودا شکوفائی خود را باز یافت، اورشلیم از نو بنا گردید و شهر گسترش یافت و آبادیهائی اطراف آن برپا شد. یهودیان از فرهنگ و تمدن ایرانیان مطالب بسیار اقتباس کردند و در طول زمان تحت تاثیر فرهنگ یونانیان نیز قرار گرفتند. در این دوران بود که ادبیات فلسفی یهود پای گرفت و کتابهای "امثال سلیمان"، "جامعه" و "ایوب" نگاشته شده و بعدها به تورات ضمیمه گردید و مجموعه "کتاب مقدس" یهود را بوجود آورد.
[↑] دوران یونانیان:
در ادامه جهانگشائیهای اسکندر مقدونی، سرزمین یهود نیز در سال ٣٣٢ پیش از میلاد به تصرف امپراطوری یونان درآمد، ولی فرمانروائی آن بدست خاندان سلوکی‌ها سپرده شد و آئین یهود در آن همچنان برقرار بود. اما یونانیان بتدریج درصدد برآمدند آداب بت پرستانه خویش را بر یهودیان تحمیل کنند. آنان را از اجرای مراسم شرع خویش باز داشتند و قداست بیت المقدس یهود را خدشه دار کردند، تا شاید بتوانند فرهنگ یونان را بر مردمان این سرزمین حاکم سازند- ولی یهودیان به پا خاستند و در سال ١٦٦ پیش از میلاد علیه فرمانروایان بیگانه علم طغیان برافراشتنتد.
[↑] دوران حشمونائیم: (از ١۴٢ تا ٦٣ پیش از میلاد)
خاندان حشمونائیم که پرچمداران این خیزش ملی - مذهبی بودند بر سپاهیان یونانی پیروز شدند. پدر پیر خانواده متتیا حشمونائی رهبری قوم را در این نبرد بدست گرفت و چون او چشم از جهان فرو بست فرزندش یهودا همکابی رهبر قیام گردید و پیروزمندانه وارد اورشلیم شد و در سال ١٦۴ پیش از میلاد معبد مقدس یهود (بیت همیقداش را تطهیر کرد و آن را برای نیایش دوباره آماده ساخت.
می‌گویند در میان ویرانه‌های بیت‌المقدس پیت روغن طاهری یافت شد که گرچه تنها یک روز می‌توانست شمعدان بزرگ معبد مقدس را روشن نگاه دارد، ولی معجزه شد و شمعدان هفت روز همچنان روشن ماند که یهودیان آن را به فال نیک گرفتند و هر سال بیاد آن، عید حنوکا را جشن می‌گیرند.
سپاهیان حشمونائیم در ادامه نبرد علیه فرمانروایان بیگانه، به پیروزیهای بیشتری دست یافتند و در سال ١۴٧ پیش از میلاد خودگردانی کامل خویش را باز یافتند. چندی بعد، در سال ١٢٩ پیش از میلاد، حکومت سلوکیان فروریخت و یهودیان به استقلال کامل نائل شدند. فرمانروائی خاندان حشمونائی ٨٠ سال ادامه داشت و طی آن مرزهای سرزمین یهود بتدریج گسترش یافت و تقریبا" تا حدود دوران سلطنت حضرت سلیمان رسید. در این دوران کوتاه، یهودیان از استقلال ملی و شکوفائی دینی برخوردار بودند و سرزمین آنان آرام ماند و مردم در رفاه میزیستند.
[↑] دوران رومیان: (از ٦٣ پیش از میلاد تا ٣١٣ پس از میلاد)
با فروپاشی حکومت سلوکیان یونانی، امپراطوری رم بتدریج قدرت یافت و به جهانگشائی پرداخت و سرزمین یهود را نیز به تصرف خود درآورد. رومیان به هورکانوس دوم پادشاه حشمونائی، که در دوران آنان حکومت می‌کرد، خودمختاری محدودی اعطا کردند- و او تحت فرمان والی دمشق، که از جانب رومیان گزیده شده بو،د به فرمانروائی ادامه داد. حکومت رومیان یهودیان را زیر فشار میگذاشت و با آنان ستیز داشت و از این رو یهودیان هربار که امکانی مییافتند دست به شورش میزدند. آخرین تلاش یهودیان، به هدف بازیافتن دوران عظمت خاندان حشمونائی، در دوران فرمانروائی به نام متتیا آنتیگونوس روی داد که با شکست روبرو شد و آنتیگونوس کشته شد و بدینسان دوران فرمانروائی خاندان حشمونائی در سال ۴٠ پیش از میلاد به نقطه پایان رسید و سرزمین اسرائیل به یکی از بخشهای دور دست امپراطوری رم مبدل شد و حکومت خودگردانی را از دست داد.
در سال ٣٧ پیش از میلاد، هوردوس (هرود) داماد هورکانوس دوم توسط رومیان بعنوان پادشاه یهود گزیده شد.
هوردوس که یکی از شیفتگان فرهنگ و تمدن یونانی - رومی بود، به احداث بناهای بسیار پرداخت و از جمله شهر کیساریا (قیصریه) را در شمال اسرائیل (در سواحل شرقی دریای مدیترانه) برپا ساخت و متسادا را تاسیس کرد. او بیت المقدس یهود را بازسازی کرد و آن را بصورت یکی از با شکوه ترین بناهای دوران درآورد. ولی هوردوس، علیرغم همه دستآوردهای خود در آبادانی این سرزمین، نتوانست از اعتماد و پشتیبانی رعایای یهودی خویش برخوردار گردد.
هوردوس در سال چهارم پیش از میلاد چشم از جهان فرو بست و بدنبال آن، سرزمین یهود به حاکمیت مستقیم امپراطوری رم درآمد. رومیان دوباره به سرکوب فرهنگ و آئین یهود پرداختند و خشم آنان را برانگیختند که با خشونت و درگیری توام شد و در سال ٦٦ میلادی به صورت یک خیزش تمام عیار درآمد. یهودیان را در برابر ارتش نیرومند رم تاب مقاومت نبود و سپاهیان رم به فرماندهی تیتوس قیام یهودیان را درهم شکستند و اورشلیم را با خاک یکسان ساختند (سال ٧٠ میلادی) و سه سال پس از آن آخرین سنگر مقاومت یهودیان که تپه متسادا بود در هم شکست و بسیاری از یهودیان در این دژ برای آنکه زنده بدست سپاهیان رم نیفتند به خودکشی همگانی دست زدند و حماسه دیگری در تاریخ یهود آفریدند (سال ٧٣ میلادی).
با شکست این قیام و ویرانی کامل اورشلیم و با خاک یکسان گردیدن بیت المقدس، قوم یهود با یکی از بزرگترین مصیبتهای دوران تاریخ خود روبرو شد. یک تاریخ نگار دوران بنام یوسفوس فلاویوس نوشت: در جریان این قیام نافرجام و بدنبال محاصره اورشلیم توسط سپاهیان رم، هزاران نفر از ساکنان سرزمین یهود جان خود را از دست دادند و هزاران تن دیگر به اسارت درآمدند و به بردگی گرفته شدند و در اقصی نقاط امپراطوری رم، از جزائر بریتانیا تا بین النهرین فروخته شدند.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- تاريخ سرزمين، سايت اينترنتی سرزمين اسرائيل
[↑] جُستارهای وابسته
□ اسرائيل
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ برگرفته از: سايت سرزمين اسرائيل
