جستجو آ ا ب پ ت ث ج چ ح
خ د ذ ر ز ژ س ش ص ض ط ظ
ع غ ف ق ک گ ل م ن و ه ی

۱۳۸۸ مهر ۸, چهارشنبه

استاد نبی‌گل

از: محمدحيدر اختر


فهرست مندرجات


[] زندگی‌نامه

استاد نبی‌گل، نام آشنا برای همه علاقمندان موسیقی کلاسیک و غزل می‌باشد. در زمانی که هنوز رادیو افغانشتان در کشور ما به‌نشرات خویش آغاز ننموده بود، در پهلوی سایر هنرمندان خرابات، صدای استاد نبی گل نیز در گذر خواجه خوردک کابل می‌پیچید و در کنار هنرمندان ممتاز و پرآوازه آن زمان و دوشادوش استادان سرشناس موسیقی افغانستان چون استاد قاسم افغان، استاد غلام‌حسین، استاد رحیم‌گل و سایرین، استاد نبی‌گل نیز فعالیت‌های چشم‌گیری از خود نشان می‌داد.

به‌قول استاد عبدالوهاب مددی چهار شخصیت هنری منحیث چهار ستون موسیقی در افغانستان می‌باشند که عبارت اند از:

استاد قاسم افغان، استاد غلام‌حسین، استاد محمدحسین سراهنگ (بابای موسیقی افغانستان) و استاد نبی‌گل ...

استاد نبی‌گل در حدود سال‌های ١٢٧٨ تا ١٢٨٠ هجری شمسی در قریۀ گولایی ـ یکی از روستا‌های ولایت ننگرهار متولد شد. موسیقی در خانوادۀ او از هفت پشت به‌وی میراث مانده بود.[۱]

همین که استاد نبی‌گل بر روی زنده‌گی لبخند زد، گوشش با صدای موسیقی‌ آشنا گشت. در سن ده ساله‌گی نزد برادر بزرکش غلام‌حسن سرنده‌نواز شاگرد شد. ابتدا اساسات موسیقی را آموخت و انگشتان کوچکش به تار‌ها و کمانچه سرنده آشنایی پیدا نمود تا آنکه نزد استاد قاسم افغان "گــر" مانده و حلقۀ شاگردی استاد را به‌دست آورد.

استاد نبی‌گل، نزد استاد قاسم برعلاوه که به نواختن آلات مختلف موسیقی دست یازید صدایش را نیز از حنجره بیرون کرده و طرزهای را که استاد برایش می‌آموخت زمزمه می‌کرد

استاد نبی‌گل، طی سفری که به کشور هند داشت، از استاد پیربخش در لاهور بعضی راک‌ها را یاد گرفته و زمانی که دوباره به وطن برگشت، نزد استاد غلام‌حسین "پدر استاد محمدحسین سراهنگ" جهت آموختن بیشتر موسیقی زانو زد.

استاد نبی‌گل به این هم بسنده نکرد، مدتی نزد استاد چاچه محمود "پدر استاد‌ هاشم" شاگرد شد و انگشتان دستش را با طبله آشنا ساخت و چندین سال با مهارت بروی طبله هنرآفرینی کرد.

با به میان آمدن رادیو کابل وقت در سال ١٣٢٠ هجری شمسی، در میان نخستین آوازخوانان رادیو، آوازش از طریق امواج رادیو به‌گوش مردم رسید. او می‌دانست چه باید بخواند که بیشتر گل کند و بیشتر آوازه گیرد. از این رو به سراغ اصیل‌ترین آهنگ‌های محلی می‌رفت، آهنگ‌ها را با همان لحن ویژه‌اش می‌خواند. او خواننده مردم بود.

خوانندۀ که سالها، آهنگ‌ها، ترانه‌ها ريا، تصنیف‌ها و خواندن‌های فولکلوریک کشور ما افغانستان را به‌خصوص آهنگ ناب پشتو را از شهر‌ها، روستا‌ها و قصبه‌ها گرد می‌آورد و با همان کیفیت محلی و به‌خصوص می‌خواند.[٢]

تنها شمار اندکی از هنرمندان و نخبه‌گان موسیقی و هنر در زمان حیات خویش توفیق آنرا یافته‌اند تا مورد قبول و پذیرش مردم و جامعۀ فرهنگی قرار بگیرند ولی استاد نبی‌گل در طول فعالیت‌های هنری‌اش چه از طریق امواج رادیو افغانستان و چه در محافل و مجالس خوشی مورد پذیرش مردم‌ا‌ش قرار گرفته بود زیرا استاد به اساسات و ضوابط سنگین و علمی موسیقی دفیقاً ‌آشنایی داشت و این آگاهی زمینه ‌اشکال مختلف موسیقی را "اعم از موسیقی‌های تهمری، غزل ،طرز‌های محلی و فلکلوریک" را برایش هموار کرده بود و این آگاهی را استاد نبی‌گل بعد از سالها ریاضت، حوصله‌مندی و کثرت کمایی کرده بود. آگاهی که برای بدست آوردن آن سالیان درازی در خدمت پیر خرابات زانو زد. استاد نبی‌گل در اجرای آهنگ‌های محلی و فلکلوریک رقیب نداشت و هر آهنگ را به‌شکل اصلی‌اش با زبان ساده اجرا می‌کرد. در محافل موسیقی برای تنوع بخشیدن به محفل دوستان و عزیزانش یگان پارچه تهمری می‌سرود. آهنگ‌هایش را خود کمپوز می‌کرد و می‌خواهند و اکثر آهنگ‌هایش را به‌دیگر هنرمندان رادیو افغانستان می‌داد تا اجرا نمایند

استاد نبی‌گل دوبار ازدواج نموده بود که حاصل این ازدواج‌ها بیست و چهار فرزند بود. از جمله پنج پسر وی از جمله نوازندگان خوب رادیو افغانستان می‌باشند.

و بالاخر استاد نبی‌گل نیمه شب جمعه هفدهم جدی سال ١٣۵٠ هجری خورشیدی به‌عمر بیش از هفتاد ساله‌گی در منزلش واقع در خرابات کابل داغی اجل را لبیک گفت روانش شاد باد[٣]


[] پی‌نوشت‌ها


[۱]- مددی، عبدالوهاب، سرگذشت موسیقی معاصر افغانستان، ص ۱۳۱
[۲]- همان‌جا، ص ۱۳۲
[۱۳]- همان‌جا، ص ۱۳۳



[] جُستارهای وابسته

مشاهير افغانستان
چهره‌های فرهنگی و سیاسی معاصر افغانستان
چهره‌های هنر موسيقی در افغانستان



[] سرچشمه‌ها

مددی، عبدالوهاب، سرگدشت موسیقی معاصر افغانستان، مشهد: ١٣۵٧ خورشیدی


<برگشت به بالا><گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله>