 |
|
جلال نورانی
فهرست مندرجات
مشاهر افغانستان طنزنویسان افغان
جلال نورانی (به انگلیسی: Jalal Noorani) (زاده‌ی ۱٣٢٧ خ - درگذشته‌ی ۱٣۹٦ خ)، روزنامه‌نگار، نمايشنامه‌نويس، از پايه‌گذاران طنزنويسی مدرن (به‌مفهوم معاصر آن) در افغانستان، و مشاور پیشین وزارت اطلاعات و فرهنگ این کشور بود.
| ▲ | زندگی‌نامه |
 |
جلال نورانی در سال ۱٣٢٧ خورشيدی در شهر کابل به دنيا آمده است. او پس از آموزش‌های دورۀ ابتدايی و ليسه (دبيرستان) در شهر کابل، در سال ۱٣۵۱ خورشيدی از دانشکده حقوق دانشگاه کابل فارغ تحصیل شد.
او هنوز دانشجوی دانشگاه بود که در حلقات مطبوعاتی شهر کابل به‌عنوان يک طنزنويس با استعداد شناخته شد. و به گفتۀ پرتو نادری، بدون ترديد اين امر برای يک دانشــجو و آن هم در افغانســتان می‌توانســت موفقيت بزرگی به‌شــمار آيد.
پخش نمايشنامه‌های طنزی جلال نورانی از رادیوی افغانستان در نخستين سال‌های دهه‌ی پنجاه آغاز شد و برای او شهرت زياد در پی داشت. سپس، نورانی عازم اتحادشوروی شد و چند سال در آن‌جا به تحصیلات عالی ادامه داد.
در سال ۱٣٦۱ خورشيدی به افغانستان بازگشت و در ارتباط با طنزنويسی و ترجمه‌ی طنزها به کوشش‌های جدی‌تری دست زد.
در دهه‌ی شصست خورشيدی، جلال نورانی گزيده‌های از طنزها و ترجمه‌های طنزی خود را به گونه‌ی مستقل منتشر کرد که از آن‌جمله می‌توان «ای همو بيچاره‌گک اس» و «چه‌کنم عادتم شده» را نام برد. پس از آن، او در اين سال‌ها طنزهايی را از منابع بلغاريايی ترجمه کرد که بعدها اين طنزها زير نام «مربای مرچ» منتشر شدند. یکی ديگر از کارهای برجسته نورانی ترجمه‌ی کتاب «طنزهايی از چهارگوشه‌ی جهان» است. پرتو نادری درباره‌ی اين کتاب می‌گويد:
- طنزهايی از چهارگوشه‌ی جهان که نمی‌دانم نورانی چند سال روی آن کار کرده بود، سرگذشت جالبی دارد و آن سرگذشت چنين است که اين کتاب در يکی دو شبانه‌روز در زمستان ۱٣٧۱ خورشيدی ناياب شد و حالا نورانی با وجدان راحت می‌تواند در ارتباط به آن بنويسد: «ناياب».
به‌هر صورت برگردم به ماجرای «طنزهایی از چهارگوشه‌ی جهان».
يکی از روزها که به خانه بر می‌گشتم نگاهم از پشت آن پنجره‌ی بزرگ به درون دفتر رييس انجمن نويسندگان افتاد که حالا ديگر به خوابگاه فرمانده و ياران همدل او بدل شده بود.
روز ميز رييس «طنزهايی از چهارگوشه‌ی جهان» را ديدم که چنان خشت‌هايی بدون هيچ گزافه‌يی شايد به ارتفاع يک متر سرهم چيده شده بودند. اتفاقاً پوش اين کتاب رنگی شبيه به رنگ خشت داشت. به کسی که در کنارم بود و به‌گمان غالب «حميد مهرورز» [بود] گفتم: امشب در چهارگوشه‌ی جهان طنزی باقی نخواهد ماند.
از سيمايش خواندم که هدف مرا در نيافته است. گفتم مگر کتاب‌ها را روی ميز نديدی؟ مهرورز چند قدمی به عقب برگشت و دزدانه از گوشه‌ی پنجره به‌سوی ميز نگاه کرد. گفت: آ. امشب نوبت همو بيچاره گک است.
ما به تجربه دريافته بوديم کتاب‌هايی که در روی ميز يا در کنار بخاری قرار می‌گرفتند جز رفتن به کوره‌ی کتاب‌سوزی سرنوشت ديگری نداشتند.
به خانه که رسيدم هنوز «طنزهايی از چهارگوشه‌ی جهان» پيش نظرم بود به خيالم آمد که نورانی به چهارگوشه‌ی بخاری می‌دود ورق‌پاره های نيم‌سوخته‌يی را گردآوری می‌کند. فکر کردم که «مربای مرچ»خورده است که اين همه بيتابی می‌کند. چشمش که به من می‌افتد می‌گويد: «چه‌کنم عادتم شده» در اين‌جا هم در چهارگوشه‌ی بخاری به‌دنبال طنز سرگردانم. می‌گويم اين طنزها را مگر به چه زبانی ترجمه می‌کنی؟ می‌گويد به‌زبان فارسی دری. می‌گويم حالا زبان رسمی در کشور ما زبان آتش و دود است. تا چيزی بگويد می‌بينم که بخاری کتاب طنزهای چهارگوشه‌ی جهان را به‌زبان دود به‌زبان سياهی ترجمه می‌کند و به چهارگوشه‌ی آسمان می‌فرستد.
فردا که به انجمن برگشتم روی ميز کاملاً خالی بود. تعجب کردم که يکشبه چگونه اين همه کتاب را سوختانده‌اند!
جلال نورانی مدت‌ها مدیر مسوول مجله‌ی «د کمکیانو انیس» (انیس کودکان)، مجله‌ی «ژوندون» (زندگی) و روزنامه‌ی «انیس» بود و حتی در مهاجرت، چند سالی سرمحرری (سردبيری) مجله‌ی «گلبرگ» را که از سال ۲٠٠٣ تا ۲٠٠٧ میلادی در آسترالیا منتشر می‌شد، نيز بر عهده داشت.
جلال نورانی پس از ۱٨ سال زندگی در آسترالیا، به وطن برگشت و مشغول تدریس ادبیات دراماتیک، نمایشنامه‌نویسی و شخصیت‌سازی در نمایشنامه در دانشگاه کابل شد و همزمان کتاب‌هایش را نیز چاپ کرد و نیز او مدتی به‌عنوان مشاور وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان به‌کار پرداخت.
سرانجام، جلال نورانی، در روز دوشنبه ٧ فروردین ۱٣۹٦ خورشیدی، در ٦۹ سالگی در کابل درگذشت.
| ▲ | آثار |
از جلال نورانی، یکی از پیشگامان طنزنویسی افغانستان، چند اثر طنز به‌جا مانده است؛ از جمله:
- ای همو بيچاره‌گک اس
- چه‌کنم عادتم شده
- مربای مرچ
- طنزهايی از چهارگوشه‌ی جهان
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
پرتو نادری، جلال نورانی طنزنويش توانای معاصر، سايت اينترنتی فردا نشريه‌ی کلوب قلم افغان‌ها
جلال نورانی در برنامه‌ی خاطره‌ها و ترانه‌ها، سايت فارسی بی‌بی‌سی: پنج‌شنبه ۱٠ سپتامبر ۲٠٠۹ - ۱۹ شهریور ۱۳۸۸
جلال نورانی طنزنويش توانای معاصر
جلال نورانی در برنامه‌ی خاطره‌ها و ترانه‌ها
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ ...
