فهرست مندرجاتخدا در زبان‌های عبری و یونانی
(بخش نخست)
آیا لوگوس، عیسی و عیسی خدا است؟
در آغاز، لوگوس (λόγος : logos) بود و لوگوس نزد خدا (θεός : theos) بود و لوگوس، خدا (θεός : theos) بود.
انجیل یوحنا، با این کلمات آغاز می‌شود. کلماتی که مسیحیان، آن را مانند بسیاری از آیات دیگر کتاب مقدس بسیار واضح تلقی می‌کنند و معمولا در صدد توضیح و تفسیر دقیق آن بر نمی‌آیند. البته افراد زیادی، از پدران کلیسا تا امروز کوشیده‌اند به اسرار الهی پی ببرند و هر کسی به‌اندازۀ حکمتی که خداوند به او عطا کرده، قادر به درک گوشه‌ای از اسرار شده است. ولی همۀ حقیقت، توسط پدران کلیسا بیان نمی‌شود، بلکه توسط روح القدس خداوند، چنان که خود عیسی گفت:
لیكن تسلّی‌دهنده یعنی روح‌القدس كه پدر او را به اسم من می‌فرستد، او همه چیز را به شما تعلیم خواهد داد و آنچه به شما گفتم به یاد شما خواهد آورد. (یوحنا، ۱۴: ٢٦)
بسیاری معتقدند آیۀ اول انجیل یوحنا همراه با آیات ٢ تا ۵ و ۱۴ و ۱٦ باب اول یوحنا، کولسیان، ۱: ۱۵–۱٧ و ۱۹ و تعدادی از آیات دیگر، به روشنی ثابت می‌کنند که لوگوس (که به نظر آنان دقیقا مساوی با عیسی مسیح است)، خدا است و با روح خدا و خود یهوه – خدا در آفرینش و الوهیت شریک است.
اگر بخواهیم بررسی کنیم که لوگوس، چگونه می‌تواند خدا (θεός : theos) یا عیسی باشد می‌توانیم مسئله را در ٦ بخش بررسی کنیم:
- ۱- خدا در زبان‌های عبری و یونانی با چه کلمه یا کلماتی شناخته می‌شود و آن کلمات بر چه مفاهیمی دلالت می‌کنند؟
٢- لوگوس چیست (؟) و چه معنا و کارکردی دارد؟
٣- آیا لوگوس، خدا است؟ اگر خدا است، چه نوع خدایی است و منظور از خدا در یوحنا، ۱: ۱ چیست؟
۴- آیا لوگوس، برابر با یهوه و قابل پرستش است؟
۵- آیا عیسی مسیح دقیقا معادل لوگوس و برابر با آن است یا میان عیسی و لوگوس، تفاوت وجود دارد؟
٦- و در نهایت ببینیم لوگوس و عیسی قابل پرستش اند یا نه؟
۱- خدا در زبان‌های عبری و یونانی با چه کلمه یا کلماتی شناخته می‌شود و آن کلمات بر چه مفاهیمی دلالت می‌کنند؟
در زبان عبری، اِل یا ایل (אל) به معنی خدا است، مفرد است و به یک خدا اشاره دارد و اِلوهیم (אלהים : elohiym) به معنی خدا، سرور، فرمانروا، حکمران، قانونگذار و داور است و گاهی معنی جمع (خدایان، سروران، فرمانروایان، حکمرانان، قانونگذاران و داوران) نیز می‌دهد. دلیل این که آن را برای اشاره به یهوه نیز به کار می‌بردند این بود که یهوه – خدا را با حالت جمع خطاب کنند و بدین ترتیب به نوعی به یهوه احترام بگذارند.
پیش از میلاد مسیح، تورات، به زبان یونانی ترجمه شد که به سپتواجنت (septuagint) معروف است. در آن ترجمه، به جای واژۀ יהוה (یهوه : Yĕhovah) معمولا واژۀ θεός (خدا : theos : god) به کار رفت و به جای واژۀ اِلوهیم (אלהים : elohiym)، گاهی واژۀ θεός (خدا : theos : god) را به کار بردند، گاهی واژۀ κύριος (سرور : kurius : lord) و گاهی واژۀ (basileus : king) βασιλεύς.
واژۀ خدا (الوهیم) در عهد عتیق فقط به صورت مفرد و برای اشاره به یهوه به کار نرفته و در مواردی به صورت جمع و برای اشاره به خدایان به کار رفته است. مثلا در پیدایش، ٣۱: ٣٠ برای اشاره به خدایان، واژۀ الوهیم به کار رفته و باز هم در ترجمۀ یونانی، از واژۀ (theos) θεός استفاده شده و خدایان به θεούς ترجمه شده است:
«و الآن چون كه به خانه پدر خود رغبتی تمام داشتی، البته رفتنی بودی؛ و لكن خدایان مرا (های مرا theos) «θεούς μου» چرا دزدیدی؟»
آساف نیز در مزمور ٨٢، از خدایان نام برده:
عبری:
מִזְמֹור לְאָסָף אֱֽלֹהִים נִצָּב בַּעֲדַת־אֵל בְּקֶרֶב אֱלֹהִים יִשְׁפֹּֽט׃ [۱]
ترجمه فارسی:
خدا (אלהים : elohiym) در جماعت خدا (אל : el) ایستاده، در میان خدایان (אלהים : elohiym) داوری می‌كند. (ترجمۀ قدیم)
خدا در دادگاه آسمانی خود بر مسند قضاوت نشسته قاضیان را محاکمه می‌نماید. (ترجمۀ مژده)
ترجمۀ یونانی نیز درست است و آمده:
ψαλμὸς τῷ Ασαφ ὁ θεὸς ἔστη ἐν συναγωγῇ θεῶν ἐν μέσῳ δὲ θεοὺς διακρίνει [٢]
یعنی:
خدا (θεὸς : theos) در جماعت خدا (θεών: theos) ایستاده در میان خدایان (θεοὺς : theosها) داوری می‌كند. (ترجمۀ قدیم)
در آیۀ ٦ همان مزمور، بار دیگر واژۀ خدایان (אלהים : elohiym) آمده:
אֲֽנִי־אָמַרְתִּי אֱלֹהִים אַתֶּם וּבְנֵי עֶלְיֹון כֻּלְּכֶֽם׃ [٣]
و در یونانی، واژۀ خدایان (אלהים : elohiym) به θεοί (theos) ترجمه شده است:
[۴] ἐγὼ εἶπα θεοί ἐστε καὶ υἱοὶ ὑψίστου πάντες
یعنی:
من گفتم كه شما خدایید (θεοί εστέ : theos eimi) و جمیع شما فرزندان حضرت اعلی [۵] (υψίστου : hupsistos : highest)
در عهد جدید نیز بارها برای اشاره به خدایان دروغین، از واژۀ (ها theos) θεούς استفاده شده است:
زیرا هر چند هستند كه به خدایان (ها theos) θεούς خوانده می‌شوند، چه در آسمان و چه در زمین، چنان‌كه خدایان بسیار و خداوندان بسیار می‌باشند. (۱ قرن، ٨: ۵)
لیكـن در آن زمـان چـون خـدا را نمی‌شـناختـیـد، آنـانـی را كـه طبیعتـاَ خـدایـان (ها theos) θεούς نبودند، بندگی می‌كردید. (غلا، ۴: ٨)
و دیده و شنیده‌اید كه نه تنها در افسس، بلكه تقریباً در تمام آسیا، این پولس، خلق بسیاری را اغوا نموده، منحرف ساخته است و می‌گوید اینهایی كه به دست‌ها ساخته می‌شوند، خدایان (ها theos) θεούς نیستند. (اعمال، ۱۹: ٢٦)
به‌طور خلاصه، برای واژۀ خدا در زبان عبری واژه‌های زیادی وجود دارد و از میان آن چند واژه، چند واژه بیشتر از بقیه به کار می‌رفته که معانی مختلفی داشته‌اند:
- ۱- یهوه (יהוה) و برای اشاره به تنها خدای بی همتای جهان. (این واژه هرگز برای توصیف شخصی دیگر یا اشاره به شخصی دیگر به کار نرفته است.)
٢- اِل یا ایل (אל) که به معنی خدا است، مفرد است و به یک خدا اشاره دارد.
٣- اِلوهیم (אלהים) که جمع ِ اِل یا ایل است و با توجه به جایگاه آن در آیه و کلمات و جملات قبل و بعد از آن، بر چند چیز مختلف دلالت می‌کرده: الف - یهوه، ب - خدا، ج - خدایان.
۴-اِلیون (עליון) که به معنای بلند، رفیع، برتر و اصطلاحا به معنی حضرت اعلی است. این واژه فقط به عنوان لقبی برای یهوه به کار برده می‌شده است.
۵- آدون یا آدونای (אדון) به معنای سرور، پادشاه و استاد.
همچنین برای واژۀ خدا در زبان یونانی نیز واژه‌های زیادی وجود دارد و از میان آن چند واژه، چند واژه بیشتر از بقیه به کار می‌رفته که معانی مختلفی داشته‌اند:
- ۱- ثِه آس (θεός) که به‌طور کلی به معنی خدا است، مفرد است و به یک خدا اشاره دارد. این واژه در ترجمۀ عهد عتیق به یونانی بارها برای اشاره به چند چیز مختلف به کار رفته است:
الف - یهوه (مثلا در اصل عبری، نام یهوه آمده بوده ولی در ترجمه، نام یهوه حذف شده و به جای آن، ثِه آس به‌کار رفته است.)
ب - خدا (مثلا در اصل عبری، اِل – ایل آمده و در ترجمه باز هم به ثِه آس ترجمه شده است.)
ج - خدایان (که در اصل عبری، اِلوهیم بوده و برای ترجمۀ آن، ثِه آس را به‌صورت جمع به کار برده‌اند: θεούς)
٢- هوپسیستوس (υψίστου) به معنای بلند، رفیع، برتر که ترجمه‌ای برای اِلیون است.
٣- کوریاس (κύριος) که به‌عنوان ترجمه‌ای برای واژه‌های عبری اِل و اِلوهیم به کار برده شده است.
۴- بازیله اوس (βασιλεύς) که به معنی پادشاه است و گاهی برای اشاره به یهوه به کار رفته است.
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط شاهدان حقیقت برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- Psa 82:1 [A Psalm of Asaph.] God standeth in the congregation of the mighty; he judgeth among the gods.[۵]- در ترجمۀ یونانی، خدا به آن‌ها می‌گوید: شما خدا هستید و واژۀ خدا به طور مفرد به کار برده شده است. همچنین در ترجمۀ یونانی، برای نشان دادن تفاوت میان یهوه – خدا با خدایان، برای یهوه، واژۀ هوپسیستوس (υψίστου : hupsistos) آمده و ترجمه‌ای برای اِلیون (עליון : elyown)، به معنای بلند، رفیع، برتر و اصطلاحا به معنی حضرت اعلی است.
[٢]- Psalms 82 and The Judge Acts As God
[٣]- Psa 82:6 I have said, Ye [are] gods; and all of you [are] children of the most High.
[۴]- The Judge Acts As God
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وبگاه شاهدان حقیقت (Truth's Witnesses)
