 |
|
تاریخ فرهنگی بشر
تاریخچه جامع تراشیدن مو
آیا تا به‌حال به این فکر افتاده بودید که تراشیدن و زدودن موی صورت، سر، یا و بدن از چه زمانی شروع شده و آدمیان در گذر زمان از چه وسایلی برای زدودن مو استفاده می‌کردند؟ آنچه در زیر آمده، پاسخ به این پرسش است:
| ▲ | از پیش از تاریخ تا قرون وسطی |
تاریخچه‌ی تراشیدن مو به عصر حجر و به حدود ۱۰۰ هزار سال قبل باز می‌گردد. نخستین‌بار این انسان‌های نئاندرتال بودند که شروع به تراشیدن، تاتو کردن و نقاشی کردن بدن خود کردند. انسان‌های نئاندرتال حتی به‌دلایلی دندان‌های خود را سوهان‌کاری می‌کردند. بررسی نقاشی‌های غارهای باستانی نشان‌دهنده شیوه‌هایی است که انسان‌های اولیه از آن‌ها برای تراشیدن موها استفاده می‌کردند. در ابتدا آن‌ها از دو تکه صدف به‌عنوان موچین استفاده می‌کردند و موها را
بیرون می‌کشیدند. موچین‌ها در طول تاریخ به‌عنوان محبوب‌ترین وسیله آرایشی مورد یاقی ماندند و از سوی مردان و زنان متمدن برای برداشتن توأم با درد موی صورت و بدن مورد استفاده قرار گرفتند.
نخستین تیغ‌های صورت‌تراشی ۳۰ هزار سال با استفاده از سنگ آتش‌زنه، درست شدند. این تیغ‌ها را شاید بتوان نخستین تیغ‌های بک‌بار مصرف محسوب کرد، به‌خاطر اینکه تیغ‌های درست شده با سنگ آتش‌زنه به سرعت کند می‌شدند.
۴ هزار تا ۳ هزار قبل از میـلاد: در این دوره زنان برای زدودن موهای بدن از داروهای موزدای ساخته شده از ترکیبات وحشتناکی مثل آرسنیک، نشاسته و آهک استفاده می‌کردند.
۳ هـزار سـال قبـل از میــلاد: در این زمان انسان‌ها قادر به ذوب فلز شدند و توانستند برای نخستین‌بار تیغ‌های دائمی موتراشی درست کنند. تیغ‌های مسی ساخته شده در این دوره در هند و مصر یافت شده‌اند.
۱۵۰۰ تا ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد: در این دوره در کشورهای اسکاندیناوی تیغ‌ها بسیار هنرمندانه ساخته می‌شد. تیغ‌هایی از گورهای باستانی دانمارک به‌دست آمده‌اند که پوشش چرمی تزئین شده با نقوش اساطیری دارند، هم‌چنین تیغ‌های برنزی برجسته‌کاری پیدا شده‌اند که دسته‌های به شکل سر اسب دارند.
۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح: در یونان تراشیدن و کوتاه نگاه داشتن موهای صورت محبوبیت داشت. اسکندر در تراشیدن ریشش بسیار وسواس داشت و حتی در هنگام جنگ این عادت را ترک نمی‌کرد.
در این دوره زنان رومی با تیغ و سنگ خارا و داروهای ازاله مو، موهای خود را می‌زدودند. مردان رومی هم یا خدمتکارانی داشتند که در خانه صورت‌شان را می‌تراشیدند و یا روزشان را با رفتن به سلمانی آغاز می‌کردند. البته به‌خاطر نوع تیغ‌هایی که در این سلمانی‌ها استفاده می‌شد، خیلی اوقات صورت مردان رومی بریده می‌شد! در این دوره رفتن به سلمانی بسیار محبوبیت داشت، چون سلمانی‌ها محلی برای دسترسی به اخبار و شایعات مختلف بودند.
۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح: در هند مردان ریش‌های خود را به دقت مرتب می‌کردند و می‌آراستند و موهای ناحیه سینه و شرمگاهی را می‌تراشیدند. زنان هم با استفاده از موچین و تیغ موهای پاهای خود را می‌زدودند.
۳۰۰ سال قبل از مبلاد مسیح: در این زمان یک بازرگان ثروتمند یونانی به‌نام Publicus Ticinius Maenas، آرایشگرهای حرفه‌ای از سیسیل به روم آورد. آن‌ها از تیغ‌های آهنی برای اصلاح استفاده می‌کردند که با آب و سنگ چاقو تیزکن، تیز می‌شد. در این دوره از روغن یا صابون در حین اصلاح استفاده نمی‌شد و به‌همین علت برای اصلاح موی صورت زمان زیادی وقت تلف می‌شد.
در این زمان مردان جوانی که به ۲۱ سالگی می‌رسیدند در طی یک مراسم تشریفاتی نخستین اصلاح موی صورت خود را انجام می‌داند، دوستان خود را دعوت می‌کردند و آن‌ها در این مراسم برای آن‌ها هدیه می‌آوردند. فقط سربازها و کسانی که تحت تعلیمات فلسفی بودند، عذر موجه برای عدم شرکت در این مراسم داشتند.
۲۹۲ سال قبل از مبلاد مسیح: اصلاح‌های تمیزی که ژنرال و سیاستمدار معروف رومی به‌نام «» (Scipio Africanus-Major) از سوی بسیاری از مردان روم و کشورهای همسایه مورد تقلید قرار گرفت.
۵۰ سال قبل از میلاد مسیح: رومی‌ها در این زمان از شیوه اصلاح ژولیوس سزار تقلید می‌کردند، او شخصاً موهای صورتش را با موچین بیرون می‌کشید!
۵۴ تا ۶۸ سال بعد از میلاد مسیح همسر نرون - امپراطور بدنام روم - به‌نام Poppaea Sabina به‌طور روزانه از داروی موزدا برای زدودن موهای بد استفاده می‌کرد. در این زمان این داروها از رزین، قیر، صمغ پیچک، صفرای بزغاله، خون خفاش و... درست می‌شد!
۱۰۰ سال بعد از میلاد مسیح: محیوبیت اصلاح و تراشیدن موی صورت تا زمان امپراطور هادریان، ادامه پیدا کرد. در زمان او ریش گذاشتن دوباره احیا شد، چرا که این امپراطور برای پنهان کردن سیمای زشتش، ریش می‌گذاشت.
| ▲ | از قرون وسطی تا امروز |
در سال ۴۷۶ بعد از میلاد مسیح، امپراطوری روم سقوط کرد و قرون وسطا یا سده‌های میانه آغاز شد. قرون وسطی در تاریخ اروپای غربی یکی از مهم‌ترین مراحل تاریخی است که از پایان امپراتوری روم در قرن پنجم میلادی تا سقوط قسطنطنیه توسط دولت عثمانی و پایان امپراتوری روم شرقی (یا بیزانس) در ۱۴۵۳ میلادی را در بر می‌گیرد.
۴۷۶ تا ۱۲۷۰ سال بعد از میلاد مسیح: در این زمان زنان از البسه‌ای استفاده می‌کردند که قسمت زیادی از سرو صورت آن‌ها را می‌پوشاند و در نتیجه آرایش‌های عجیبی مد شد که در آن‌ها موی ابرو، شقیقه و مژه‌ها کاملاً برداشته می‌شد. در این دوره زنان به‌طور روزانه موهای صورت خود را می‌تراشیدند یا با موچین می‌کندند.
۸۴۰ سال بعد از میلاد مسیح: در جنوب اسپانیا، یک موسیقی‌دان و خواننده مشهور که از بغداد آمده بود، نخستین انستیتوی زیبایی جهان را افتتاح کرد. در این مؤسسه هنرآموزان، رموز آرایش و برداشتن مو را فرامی‌گرفتند.
۱۰۶۶ سال بعد از میلاد مسیح: در این زمان آرایش و پیرایش مو سر و صورت سربازان شاه نورماندی باعث پیروزی سپاهیان در انگلستان شد. سربازان شاه نورماندی موهای سروصورت خود را مثل کشیشان اصلاح کردند و همین مطلب باعث شد، جاسوس‌های انگلیسی آن‌ها را با کشیش‌ها اشتباه بگیرند و در نتیجه سپاهیان انگلیسی غافلگیر شوند.
| دوران جنگ‌های صلیبی |
جنگ‌های صلیبی به سلسله‌ای از جنگ‌های مذهبی گفته می‌شود که به دعوت پاپ توسط شاهان و نجبای اروپایی داوطلب برای بازپس‌گیری سرزمین‌های مقدس از دست مسلمانان برافروخته‌شد. صلیبیان از جای‌جای اروپای غربی در جنگ‌هایی مجزا بین سال‌های ۱۰۹۵ تا ۱۲۹۱ شرکت‌داشتند.
۱۰۹۶ تا ۱۲۷۰ بعد از میلاد مسیح: اروپاییان در این زمان با تجملات زندگی ساکنان خاورمیانه آشنا شدند که تأثیر زیادی بر پوشش، آرایش و رسوم اروپایی‌ها در قرون وسطی گذاشت.
۱۱۰۰ تا ۱۱۹۹ بعد از میلاد مسیح: در قرن دوازدهم پوشش و آراستگی مردم، تغییرات زیادی پیدا کرد. در ابتدای این قرن مردان فرانسوی ریش‌هایی می‌گذاشتند که همه صورت را فرامی‌گرفت ولی در اواخر این قرن، ریش در ناحیه چانه به‌دقت تراشیده می‌شد.
۱۵۰۰ سال بعد از میلاد مسیح: آزتک‌ها در شمال و مرکز قاره آمریکا ریش خود را با تیغ‌ها درست‌شده از شیشه‌های آتشفشانی می‌تراشیدند.
۱۵۵۸ تا ۱۵۰۳ بعد از میلاد مسیح: لاقه زنان برای داشتن پوست صورت بسیار سفید و زودن موهای ابروها و پیشانی ادامه پیدا کرد، چرا که آن‌ها دوست داشتند از ملکه الیزابت تقلید کنند.
سال‌های آخر قرن هفدهم: زنان اشرافی موهای ناحیه پیشانی خود را می‌تراشیدند و بعد از موی مصنوعی در این ناحیه استفاده می‌کردند.
اواسط و اواخر قرن هجدهم: هم مردان و هم زنان موهای ناحیه پیشانی را می‌تراشیدند و از ابروی مصنوعی استفاده می‌کردند.
سال ۱۷۷۰: یک آرایشگر فرانسوی به نام ژان ژاکوب پرت Jean-Jacques Perret کتابی به‌نام هنر اصلاح شخصی نوشت. در این کتاب برای نخستین بار ایده تیغ‌های ایمن مطرح شده بود.
زنان فرانسوی موی سر خود را به‌صورت کامل می‌تراشیدند تا بتوانند از کلاه‌گیس‌های زینتی مد روز استفاده کنند.
سال‌های پایانی قرن هجدهم: استفاده از تیغ‌هایی باب شد که دسته چوبی L شکل داشتند و موسوم به تیغ‌های Perret بودند. این تیغ‌ها از بریده شدن عمیق صورت پیشگیری می‌کردند اما هنوز این تیغ‌ها خصوصیات کامل یک تیغ ایمن را نداشتند. با این همه اختراع این تیغ‌ها آغاز انقلاب تیغ‌های ایمن بود.
قرن هجده و نوزده: تا سال‌های میانی قرن نوزدهم از تیغ‌های فلزی‌ای استفاده می‌شد که به سرعت کند می‌شدند و باید به کرات برای استفاده مجدد تیز می‌شدند.
اوایل قرن نوزدهم: به لطف یک شهروند لندنی شیک پوش به نام Beau Brummell، مردان اهمیت زیبایی به شیک‌پوشی و اصلاح دقیق صورت می‌دادند. می‌گویند که برامل روزانه چند بار اصلاح می‌کردو موهای باقیمانده را با موچین درمی‌آورد!
زنان اروپایی در آشپزخانه‌ها داروهای ازاله مو درست می‌کردند. فرمول محبوب آن‌ها این بود که چوپ بلوط ریز ریز شده را با شراب فرانسوی مخلوط کنند و به مدت ۲۴ ساعت در آب بجوشانند و یا بخارپز کنند. یک فرمول دیگر شامل آمیختن آب مقطر با ریشه گیاه مامیران و روغن گردو بود.
۱۸۳۰: مردان آمریکایی طاس، با کلاه یا کلاه‌گیس بیرون می‌رفتند.
۱۸۴۰: آقای برامل -شیک‌پوش لندنی- که شرحش رفت، بعد از فرار از انگلستان به‌خاطر بدهی‌های زیادی که در جریان قمار به‌بار آورده بود، در تیمارستانی در فرانسه در گذشت.
۱۸۴۷: یک مخترع انگلیسی به‌نام ویلیام هنسون، تیغی اختراع کرد که به‌صورت عمودی در دسته جای می‌گرفت و قابلیت اداره بهتری به استفاده‌کننده می‌داد
سال‌های پایانی قرن نوزدهم: مردان دوره ویکتوریا در مورد اصلاح خود بسیار دقیق شده بودند و از صابون‌های اصلاح و لوسیون‌های بعد اصلاح استفاده می‌کردند.
سال ۱۸۸۰: در این زمان برادران Kampfe حق انحصاری اختراع تیغ‌های ایمنی را ثبت کردند. این تیغ در امتداد یک لبه‌اش، یک محافظ داشت.
سال ۱۸۹۵: بازرگانی به‌نام (King Camp Gillette) ایده تیغ یک بار مصرف را ارائه کرد و ۶ سال بعدی را صرف تبلیغ آن و تشویق سرمایه‌گذاران و سازندگان اجناس برای عملی شدن ساخته شدن آن کرد.
سال ۱۹۰۰: اعضای قبیله‌های مرکز آفریقا هنوز از تیغ‌های ساخته شده از شیشه‌های آتشفشانی استفاده می‌کردند.
سال ۱۹۰۱: ژیلت با همکاری مهندسی از MIT و مکانیکی به‌نام ویلیام نیکرسون، گروهی را در بوستون ماساچوست تشکیل دادند. اعضای این گروه با همکاری هم تیغ دو لبه قابل تعویضی درست کردند و در همین سال این اختراع را ثبت کردند. این تیغ به‌شکل T بود.
سال ۱۹۰۴: در حالی‌که در سال ۱۹۰۳ تعداد ناچیزی تیغ صورت‌تراشی ژیلت به فروش رسیده بود، در سال ۱۹۰۴، ۱۲۳ هزار تیغ یک بار مصرف و ۹۰ هزار دستگاه صورت‌تراشی به‌فروش رسید.
سال ۱۹۰۵: ژیلت شعبه‌ای در لندن باز کرد.
سال ۱۹۱۰: ویلیس شوکی (Willis G. Shockey) نسخه ابتدایی ریش‌تراش الکتریک کنونی را درست کرد.
سال‌های ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۸: جنگ جهانی اول: ژیلت قراردادی با نیروهیا مسلح آمریکا منعقد کرد که بر اساس آن برای همه افراد تحت خدمت ارتش باید تیغ ژیلت فراهم می‌کرد. این قرارداد موفقیت زیادی برای این شرکت فراهم آورد. چاپ عکس یک مدل زن در سال ۱۹۱۵ در مجله Harper's Bazaar بانوان را تشئیق کرد که موهای بدن خود را بزدایند!
۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰: ستارگان زن مشهور هالیوود، ابروهای خود را به صورت کامل می‌تراشیدند و بعد مداد می‌کشیدند. کم کم شکل این ابروهای ساختگی عجیب و غریب شد، مخصوصا وقتی که این ابروها در فیلم‌های سیاه و سفید آن زمان دیده می‌شد. گروچو مارکس (Groucho Marx) هم بعد از اینکه صورت و ابروهایش را کاملا می‌تراشید با مداد ابروهای کلفت عجیب و غریبی برای خودش درست می‌کرد!
سال ۱۹۲۱: یک فرد نظامی آمریکایی به نام Jacob Schick، ریش‌تراشی به‌نام Magazine Repeating Razor که برای تعویض تیغ‌هایش نیازی به لمس سطح تیغ نبود و تیغ در خود دسته قرار می‌گرفت، او در سال ۱۹۲۵ شرکتش را تأسیس کرد و در سال ۱۹۲۷ نخستین ریش‌تراش الکتریکی خشک را اختراع کرد، در سال ۱۹۲۹، این محصول راهی بازار شد ولی استقبال زیادی از آن به عمل نیامد.
۱۹۲۹ تا ۱۹۴۸: فردی به نام الکساندر هوروویتز در شرکت فیلیپس در آیندهوون هلند مشغول به کار شد. در میان محصولات بسیار زیادی که به وسیله او اختراع شد و تکامل یافت، ریش‌تراش الکتریکی Philishave هم قرار داشت.
۱۹۳۹ تا ۱۹۴۵: در این سال ها که مصادف با جنگ جهانی دوم بودند، فیلیپس شروع به بازاریابی برای ریش‌تراش الکتریکی Philishave کرد. در این سال‌ها فیلیپس مجبور به سرو کله زدن با نازی‌ها بود، گاهی به زور وادار به عقد قرارداد می‌شد و گاهی می‌توانست از انجام قرارداد طفره برود یا محصولاتش را پنهان کند. در همین زمان در آمریکا خانم‌ها برای زودن موهای خود مجبور شدند از کاغذ سمباده استفاده کنند. در سال ۱۹۴۰ یک لوسیون موزدا به‌نام Nair اختراع شد که با استفاده از calcium hioglycolate که در ترکیبش بود پروتئین موها را متلاشی می‌کرد.
۱۹۶۰: ریش‌تراش‌ها ایمن ژیلت با تیغ‌های استیل ضدزنگ تولید شد، بعدها این تیغ‌ها مجهز به کارتریج‌های ارزان یک بار مصرف شدند.
۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰: استفاده از تیغ‌های یک بار مصرفی که تنها ۲ تا ۳ بار می‌توانستند استفاده شوند، رایج شد.
۱۹۹۵: فردی به نام هربی مک‌نینچ به خاطر ناخشنودی از صرف وقت زیاد برای تراشیدن صورتش، ریش‌تراشی دوسره درست کرد. سال بعد این اختراع ثبت شد و نام Quick Shave بر آن گذاشته شد.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پی‌نوشت‌ها
علیرضا مجیدی، تاریخچه جامع تراشیدن مو، وب‌سایت یک پزشک
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت یک پزشک
