 |
|
یوسبیوس
فهرست مندرجات
تاریخ مسیحیت قیصریه
یوسبیوس یا یوسبیوس قیصری یا یوسبیوس پامفیلی (به انگلیسی: Eusebius of Caesarea یا Eusebius Pamphili؛ به یونانی: Εὐσέβιος) (زاده‌ی ح ۲٦۵/۲٦٠ م - درگذشته‌ی ۲۴٠/۳۳۹ م)، مفسر، مجادله‌گر، تاریخ‌نگار و اسقف قیصریه فلسطین بود. از او به‌خاطر کتابی که در مورد تاریخ مسیحیت آغازین نوشت، اغلب به‌عنوان «پدر تاریخ مسیحیت» یاد می‌شود.
او، به‌عنوان نخستین تاریخ‌نگار انجیلی شرح می‌دهد که چگونه اناجیل برگزیده شدند و مسیحیان اولیه در اورشلیم، انطاکیه، اسکندریه و روم آن‌ها را پذیرفتند.
| ▲ | زندگی‌نامه |
 |
یوسبیوس قیصری، حوالی سال ۲٦٠ تا ۲٦۵ میلادی، در شهر باستانی یا قیصریه‌ی فلسطین به‌دنیا آمد. او تحت‌نظر پامفیلوس (Pamphilus)، که مسئول کتابخانه‌ی اوریجن (Origen) در قیصریه بود و در سال ۳۰۹ یا ۳۱۰ کشته شد، مطالعه و تحقیق می‌کرد. یوسبیوس به‌عنوان سپاس و قدردانی از پامفیلوس نام او را برخود نهاد و یوسبیوس پامفیلی لقب گرفت، چنان‌که گویی فرزند یا برده‌ی پامفیلوس بوده است.
یوسبیوس همچون پامفیلوس از تحسین‌کنندگان و طرفداران پُرشور «اوریجن آدامانتیوس»، که از دانشوران و الهیات‌شناسان آغازین مسیحی و جزو پدران بزرگ اولیه کلیسای مسیحی محسوب می‌شد، بود و به اتفاق یکدیگر دفاعیه‌ای در مورد اوریجن نوشتند. در زمان یا دیوقلتیان (Diokletian)، در سال ۳۰۳ میلادی، شاهد ستم به مسیحیان بود که در آن پامفیلوس و افراد زیاد دیگری که نام آن‌ها در کتاب «شهدای فلسطین» آمده است، کشته شدند.
با آن‌که یوسبیوس، در وهله‌ی اول یک محقق بود و رساله‌های زیادی را در بیان عقاید مسیحیت شرح عهد قدیم و اناجیل و نیز رد فلاسفه افلاطونی جدید نوشت، اما زمانی‌که در سال ۳۱۳ یا ۳۱۴ میلادی، به‌مقام اسقفیِ قیصریه رسید، فعالیت ادبی او کم گردید، چون بیشتر وقت خود را در ساختن و ترمیم و توجه به طرفداران جدید کلیسا صرف می‌کرد.
هنگامی که (Arius) از اسکندریه تبعید شد و به قیصریه پناه آورد، یوسبیوس تلاش کرد بین او و دشمنانش دوستی برقرار کند. اما در مجمعی که امپراتور کنستانتین (یا قسطنطنین)، در سال ۳۲۵ میلادی برپا کرد، او از تأیید آریوس دست کشید و در افتتاح مجمع از رأی معتدلی دفاع کرد که امپراتور برای وحدت عقیده در امپراتوری آن را پسندید.
یوسبیوس، از سرسخت ترین هواداران امپراتور کنستانتین بود و هرگز از حمایت او دست برنداشت و سلطنت او را بر اساس عنایت الهی می‌دانست و گمان می‌کرد که امپراتور بر کشور و کلیسا با کمک و توجه خدا حکومت می‌کند. گویی او سایه خدا در زمین است. این نظریه مسیحی است که امپراتوری بیزانس در تمام زمان‌ها به آن تمسک می‌جست. یوسبیوس، پس از مرگ کنستانتین، در سال ۳۳٧ میلادی، کتابی درباره‌ی زندگی امپراتور (Life of Constantine) نوشت و در مدح و تمجید از او مبالغه کرد. با این وجود، این کتاب از اهمیت تاریخی زیاد برخوردار است، زیرا، به‌طور مستقیم با منابع اصلی سر و کار دارد.
از آن‌جا که یوسبیوس، کتابخانه‌ی اوریجن را اداره می‌کرد و توانست مقدار زیادی از سندها و شواهد را از منابع اصلی گرد آورد، او اولین کسی بود که به نگارش «تاریخ کلیسا» پرداخت. تاریخ کلیسا، بزرگ‌ترین تألیف یوسبیوس بود که او به سبب آن به پدر تاریخ کلیسا مشهور شد. او، سرانجام، در سال ۳۳۹ یا ۳۴۰ میلادی، در قیصریه درگذشت.
| ▲ | آثار |
یوسبیوس را قبل از هر چیز مورخ، و حتی پدر تاریخ کلیسا می‌دانند. او «وقایع‌نامه‌ای» در مورد تاریخ جهان و نیز تاریخچه‌ای درمورد «شهیدان فلسطین» در دوران جفای عظیم (۳۰۳-۳۱۳ میلادی) نوشت. اما مهم‌ترین اثر او «تاریخ کلیسا» است که رشد و توسعه‌ی کلیسا را از آغاز تا سال ۳۲۴، یعنی زمانی‌که کنستانتین امپراتور بلامنازع روم شرقی و غربی شد، تشریح می‌کند. این اثری است بسیار ارزشمند زیرا حاوی مدارک و اطلاعات بسیاری است که بدون این اثر ناشناخته می‌ماند. نگارش تاریخ کلیسا بدون استفاده از نگارشات یوسبیوس بدین می‌ماند که بخواهند تاریخ کلیسای دوران رسولان را بدون استفاده از کتاب اعمال رسولان بنویسند. یوسبیوس چه در مرگ جفاکنندگان بر کلیسا، و چه در پیروزیِ مسیحیت، عنایت و مشیت الهی را در زندگی کلیسا می‌دید.
یوسبیوس هم‌چنین کتابی تحت عنوان «زندگی کنستانتین» و نیز دو اثر کوتاه دیگر در مورد او نوشت. او از طرفداران پُرشور امپراتور بود. از نظر یوسبیوس مسیحی‌شدن کنستانتین و به‌وجود آمدن یک امپراتوری مسیحی، پی‌آمد طبیعیِ تأثیر ایمان مسیحی بود. او از پیوند دادن مسیحیت با امپراتوری تردیدی به‌خود راه نمی‌داد. او عمیقاً به حکومت سلطنتی اعتقاد داشت و مخصوصاً برای کنستانتین به‌عنوان امپراتوری مسیحی ارج و منزلت بسیاری قائل بود و او را نماینده‌ی خدا بر زمین می‌دانست. یوسبیوس را متهم ساخته‌اند که مفهوم شرقیِ سلطنتِ مطلق «الهی» را تأیید کرده است. امپراتوران مسیحی بیزانس (Byzantine) در شرق، از پذیرش این تبیین و تعبیر از مقام‌شان خشنود بودند.
- (کلمه)، حافظِ جهان و آسمان و زمین، طبق اراده‌ی پدرش بر آن‌ها حکم می‌راند. به‌همین شکل، امپراتور ما که محبوب خدا است، اتباع زمینی خود را به‌حضور یگانه «کلمه» و منجی آورده و آن‌ها را مطیع و شایسته‌ی ملکوت او می‌سازد ... کلمه‌ی ازلی (Pre-existent) حافظ هستی، بذر حکمت و رستگاریِ حقیقی را در قلب شاگردانش می‌نشاند. و آن‌ها را منور ساخته، و درک و معرفت می‌بخشد تا ملکوت پدرش را بشناسند. امپراتور ما، دوست و منادی کلمه است و مقصودش این است که کل نژاد بشری را به‌سوی معرفت خدا رهنمون شود. او به‌روشنی اصول حقیقت و دینداری را با صدایی رسا و نیرومند به گوش جهانیان اعلام می‌کند ... و حکمتش از سرچشمه‌ی عظیم حکمت نشأت می‌گیرد. او به‌واسطه‌ی مشارکت با حکمت، نیکویی و عدالت مطلقْ، خودْ حکیم و نیک و عادل شده، و با پیروی از فضایل کامل الهیْ، بافضیلتْ، و با بهره‌گیری از قدرت آسمانی شجاع و نیرومند گشته است. (خطابه در مدح امپراتور کنستانتین ۲: ۲ و ۴، ۵: ۱).
یوسبیوس هم‌چنین آثاری دفاعیاتی و نیز آثاری مربوط به کتاب‌‌مقدس و اصول اعتقادات مسیحی نوشت، هرچند او را بیشتر مورخی دقیق می‌دانند تا عالمی الهیدان. او پشتیبان آریوس بدعت‌کار بود و شورای انطاکیه نیز در اوایل سال ۳۲۵ او را موقتاً اخراج کرد. چندی بعد همان سال، در شورای مهم نیقیه (Council of Nicea) به او فرصت دادند از موضع پیشین خود به مسیحیت راست‌دین باز گردد، و او نیز این فرصت را مغتنم شمرد. اما اعتقادنامه‌ی نیقیه را نه با فریب که با اکراه و تلخ‌کامی تأیید و امضا کرد. او در نامه به کلیسایش در قیصریه، که تا به امروز باقی است، عجولانه می‌کوشد تا اعمال خود را برای اعضای آن توضیح دهد تا مبادا در مورد او شایعاتی پخش شود. او در توجیه این‌که چرا اعتقادنامه‌ی نیقیه را امضا کرده است، تفسیرهایی از آن ارائه می‌دهد که محتوای واقعی اعتقادنامه را از اساس تحریف می‌کند. اما اشتباهات الهیاتی یوسبیوس نباید باعث شود که اهمیت و موفقیت او به‌عنوان یک مورخ را نادیده بگیریم. «تاریخ کلیسا»ی او اگرچه نگارشی عالی نبود، اما در مورد تاریخ کلیسای اولیه، بنیانی بنا نهاد برای کارهای دیگران. در قرن بعدی سقراط، سوزومن (Sozomen) و تئودورت (Theodoret) ادامه‌ی تاریخ یوسبیوس را به نگارش درآوردند.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
نام یوسبیوس، در زبان فارسی به‌صورت‌های «اوسیبوس» یا «ائوسیبوس» نیز نگاشته شده است.
Encyclopedia of the Early Church, Published in 1992, English Version, page 299.و نیز رجوع شود به: مقاله‌ی “Eusebius”، در ویکی‌پدیا، دانشنامه‌ی آزاد (به‌زبان انگلیسی)“Eusebius”, From Wikipedia, the free encyclopediaتونی‌لین، تاریخ تفکر مسیحی، صص ۴۴-۴۵
همان‌جا، ص ۴۵
مجید، صفاتاج، دانشنامه فلسطین، مدخل ”قیسرانی، یوسیبیوس (۳۳۹ - ۲٦٠ م)“.
تونی‌لین، تاریخ تفکر مسیحی، ص ۴۵
دانشنامه فلسطین، پیشین
“Eusebius of Caesarea”, Written by: the editors of Encyclopædia Britannica.دانشنامه فلسطین، پیشین
همان‌جا
تونی‌لین، تاریخ تفکر مسیحی، صص ۴۴-۴٧
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ تونی‌لین، تاریخ تفکر مسیحی، ترجمه‌ی روبرت آسریان، تهران: نشر فروزان روز، چاپ چهارم - ۱٣۹٠ خ
□ مجید، صفاتاج، دانشنامه فلسطین، مدخل ”قیسرانی، یوسیبیوس (۳۳۹ - ۲٦٠ م)“.
□ دانشنامه‌ی بریتانیکا (Encyclophedia Britannica).
□ ویکی‌پدیا، دانشنامه‌ی آزاد
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها │ دین‌شناسی │ تاریخ مسیحیت │ تاریخ تفکر مسیحیت │ زندگی‌نامه
