لوله‌ی رحم

از: دانشنامه‌ی آریانا

لوله‌ی رحم

فهرست مندرجات

• پیشینه‌ی تاریخی
  
• ساختار
  
• بافت‌شناسی
  
• رشد دوره‌ی جنینی
  
• عملکرد
  
• اهمیت بالینی
  
• يادداشت‌ها
  
• پيوست‌ها
  
• پی‌نوشت‌ها
  
• جُستارهای وابسته
  
• سرچشمه‌ها
  
• پيوند به بيرون
  

دستگاه تولید مثل زنانه

رحم

لوله‌ی رحم یا لوله‌ی فالوپ (به انگلیسی: Fallopian tube؛ با تلفظ آمریکایی: Fallopian tube، هم‌چنین Uterine tube یا Oviduct نیز نامیده می‌شود)، یک جفت لوله‌ی باریک طولانی با بافت پوششی مژک‌دار (ciliated epithelia) واقع در حفره شکم زن و بخشی از دستگاه تناسلی زنانه‌ است که در دو طرف انتهای فوقانی رحم قرار دارند و انتهای آن‌ها از طرف تخمدان باز است. در این‌ لوله‌ها، معمولاً یاخته‌های اسپرم مرد (male sperm cells) به تخمک زن (Ovum) می‌رسد و محیط مناسبی برای لقاح (Fertilization) است و هم‌چنین از طریق این لوله‌ها، تخمک زن که در تخمدان تولید می‌شود، به کانال مرکزی (لومن) رحم راه می‌یابد.

▲	پیشینه‌ی تاریخی

لوله‌ی رحم، پس از آن که در قرن شانزدهم میلادی توسط گابریل فالوپیو (Gabriele Falloppio)، کالبدشناس ایتالیایی کشف شد به‌نام «لوله‌ی فالوپ» (Fallopian tube) نام‌گذاری شد.

▲

ساختار

نمای از دستگاه تناسلی زن

لوله‌ی رحم یک جفت لوله‌ی نازک با طول تقریبی ۱۰ تا ۱٢ سانتی‌متر و قطری ۵ تا ۱٢ میلی‌متر است که دارای چهار قسمت می‌باشد: قسمت اول، با طول تقریباً یک سانتی‌متر و عرض ۰،٧ میلی‌متر، داخل بافت رحم قرار دارد که قسمت داخل جداری (Intramural یا Interstitial) نامیده می‌شود. سپس قسمت دوم، لوله‌ی به‌طول حدود ۲ تا ۳ سانتی‌متر، به‌نام تنگه یا ایسموس (Isthmus) است. ایسموس تنگ‌ترین قسمت لوله‌ی رحمی است که به حفره‌ی آندومتر (Endometrial cavity) و از جانب دیگر به آمپول لوله‌ی رحم (Ampulla of fallopian tube) متصل می‌باشد. قسمت سوم لوله‌ی رحم گشادترین قسمت لوله است و آمپول (Ampulla) نامیده می‌شود، که معمولاً محل لقاح انسان می‌باشد. طول آمپول لوله‌ی رحم حدود ۳ تا ۴ سانتی‌متر است. قسمت چهارم لوله‌ی رحم، انفاندیبولوم (Infundibulum) یا انفاندیبولوم لوله‌ی رحم (Infundibulum of uterine tube) نامیده می‌شود که ناحیه‌ی به‌صورت شیپور است و بین آمپول و فیمبریا (Fimbria) واقع شده است. قسمت انتهایی آن، که نزدیک به تخمدان می‌باشد، اما با تخمدان تماس ندارند، یا فیمبریا نام دارد. فیمبریا دارای زوائد انگشتی انتهایی است که یکی از آن‌ها (Ovarian fimbria) که از بقیه بلندتر است روی تخمدان می‌چسبد تا در موقع لزوم بتواند تخمک را پیدا کند و وظیفه‌ی آن گرفتن تخمک از تخمدان است.

چهار قسمت لوله‌ی رحم

ساختار لوله‌ی رحم همانند رحم ولی نازک‌تر است یعنی شامل پریمتر، میومتر و اندومتر است و حرکت مژه‌های اندومتر به‌سمت رحم است، اما بافت عضلانی آن بسیار نازک و فاقد قابلیت اتساع مانند جسم رحم است.

موقعیت لوله‌ی رحم در دستگاه تناسلی زن. از McKinney et al., 2000

▲	بافت‌شناسی

دیواره‌های لوله‌های فالوپ از سه لایه‌ی اصلی تشکیل شده است: مخاط (Mucosa)، عضلات (Muscularis) و سروز (Serosa).

مخاط دیواره‌ی لوله‌ی رحم، مخاط خیلی تاخورده‌ی (elaborately folded mucosa) است که Endosalpinx نامیده می‌شود و توسط عضله‌های پوششی (Muscularis) که Myosalpinx نام دارد، احاطه شده است. این مخاط توسط یک بافت پوششی (اپیتلیوم) ستونی مژه‌دار (ciliated columnar epithelium) با سلول‌های ترشحی (secretory cells) پوشش یافته است که به‌سمت حفره‌ی لوله‌ی فالوپ که )Lumen( خوانده می‌شود، لا خورده و مژه‌ها تخمک را در لومن به‌سوی رحم می‌رانند.

نمای میکروسکوپی از بافت لوله‌ی فالوپ

از لحاظ بافت‌شناسی، سطح مقطح لوله‌ی فالوپ، چهار لایه‌ی مجزا: سروز (Serosa)، سب‌سروز (Subserosa)، لامینا پروپریا (lamina propria) و لایه‌مخاطی درونی (Innermost mucosal layer) را نشان می‌دهد. لایه سروزی، که از صفاق احشایی (Visceral peritoneum) مشتق شده است، پرده‌ای است که جدار خارجی لوله‌ی رحم را می‌پوشاند. لایه سروزی، کاملاً از بافت همبند پوششی (ادونتیشیا) که یک بافت همبندی است، متفاوت می‌باشد. سلول‌های این پرده صاف و ماده‌ای آبکی به‌نام مایع سروزی ترشح می‌کنند.

The fallopian tube is histologically composed of three layers: a mucosal membrane, a wall of smooth muscle and a serosal coat. The serosa is lined by flattened mesothelial cells. The muscularis mucosae is composed of two layers: an outer longitudinal and an inner circular layer. There is additionally, an inner longitudinal layer in the intramural segment of the tube that extends for 2 cm laterally. The inner circular layer forms the bulk of the muscular coat. The outer longitudinal layer comprises inconspicuous smooth muscle cells interspersed with loose connective tissue.

The mucosa rests directly on the muscularis. It consists of a luminal epithelial lining and a scant underlying lamina propria with sparse spindle and angulated cells. The luminal complexity is more marked towards the ovarian end compared to the interstial and isthmic portions containing only five to six blunt papillae.

Three histologic cell types comprise the epithelial layer: ciliated (20-30%), secretory (55-60%) and intercalary cells. Ciliated cells are believed to be more frequent in the ovarian end of the fallopian tube. The ciliated cell has a columnar shape and contains a oval or round nucleus, often located perpendicular or parallel to the long axis of the cell. The secretory cell is usually a more narrow columnar cell with approximately the same height as the ciliated cell. The nucleus is ovoid and perpendicular to the long axis of the cell. The chromatin is more dense and the nucleolus smaller than that seen in the ciliated cell. The intercalary, or peg cell is a columnar cell occupied chiefly by a thin, dark-staining nucleus. (From: The Human Protein Atlas)

The walls of the fallopian tubes consist of three main layers: the mucosa, the muscularis and the serosa.

The mucosa is comprised of longitudinal folds, more pronounced at the infundibulum, and is lined by a single layer of tall, columnar epithelium. There are three types of columnar cells within the epithelium: ciliated, non-ciliated secretory and intercalated cells. The ciliated cells are more predominant in the distal portion of the tubes and develop more cilia in the first half of the menstrual cycle. The wave like movement of the cilia aids in the movement of the ovum throughout the fallopian tubes. The longer non-ciliated secretory cells are more active during ovulation and unlike the ciliated cells, are more predominant in the proximal portion of the tubes. These cells secrete a fluid that is propelled with the ovum towards the uterus, by the cilia. The secretion provides a nutrient for the fertilised ovum and also aids in capacitation, a maturation step, of the spermatozoa. Post menopause, the epithelium decreases in height due to a reduction in the number of ciliated cells.

The muscularis is arranged into two layers: an inner circular layer and an outer longitudinal layer. Innervation of these layers results in peristaltic contractions of the fallopian tubes, which assist in propulsion of the fertilised ovum. (From: Kenhub)

A cross section of Fallopian tube shows four distinct layers: serosa, subserosa, lamina propria and innermost mucosal layer. The serosa is derived from visceral peritoneum. Subserosa is composed of loose adventitious tissue, blood vessels, lymphatics, an outer longitudinal and inner circular smooth muscle coats. This layer is responsible for peristaltic action of fallopian tube. Lamina propria is a vascular connective tissue. There are two types of cells within the simple columnar epithelium of the Fallopian tube (oviduct). Ciliated cells predominate throughout the tube, but are most numerous in the infundibulum and ampulla. Estrogen increases the production of cilia on these cells. Interspersed between the ciliated cells are peg cells, which contain apical granules and produce the tubular fluid. This fluid contains nutrients for spermatozoa, oocytes, and zygotes. The secretions also promote capacitation of the sperm by removing glycoproteins and other molecules from the plasma membrane of the sperm. Progesterone increases the number of peg cells, while estrogen increases their height and secretory activity. Tubal fluid flows against the action of the ciliae, that is toward the fimbrial end. (From: Wikipedia, the free encyclopedia)

▲	رشد دوره‌ی جنینی

از نظر جنین‌شناسی، لوله‌ی فالوپ، در دوران جنینی از مجاری پارامزونفریک (Paramesonephric ducts) یا مجاری مولرین یا مولر (Müllerian ducts) پدید می‌آید. این مجاری (دو مجرا)، از میان‌پوست یا مزودرم (Mesoderm) لایه‌ی زاینده میانی جنینی که بین برون‌پوست (Ectoderm) و درون‌پوست (Endoderm) قرار دارد، منشأ می‌گیرند. لوله‌های که از بخش عمودی بالایی و افقی میانی مجرا منشأ گرفته‌اند، تحت کشیدگی و پیچیدگی به‌طور کامل به‌شکل لوله‌های فالوپ رشد می‌یابند.

هم‌چنین در دوران جنینی، مجاری مولرین، از طرفین رحم به‌هم نزدیک شده و در خط وسط به‌هم می‌رسند و یکی می‌شوند و بدین ترتیب، رحم نیز شکل می‌گیرد.

▲

عملکرد

هنگامی که تخمک از تخمدان آزاد می‌شود، سبب تحریک زوائد انگشتی انتهای لوله رحم می‌شود و این زوائد به‌صورت هشت‌پایی شروع به حرکت می‌کنند تا تخمک را پیدا کرده به داخل لوله بکشانند. در داخل لوله هم چون تخمک خود اندام حرکتی ندارد توسط مژه‌های اندومتر به‌سمت رحم انتقال می‌یابد. از طرف دیگر، اگر اسپرمی از طریق واژن به‌داخل رحم منتقل شود، به‌واسطه دم متحرک خود از رحم بالا آمده هر گروه وارد یک لوله رحم می‌شوند و به‌سمت انتهای لوله پیش می‌روند. در اصل تخمک و اسپرم به‌سمت هم در حرکتند و در نتیجه در یک نقطه به‌هم خواهند رسید که در ۸۰ تا ۸۵ درصد موارد این محل، آمپول لوله‌ی رحم و در ۱۰ تا ۱۵ درصد موارد نیز ایسموس لوله‌ی رحم است. به ورود اسپرم به‌داخل تخمک لقاح گفته می‌شود. محصول لقاح سلولی کامل به‌نام سلول تخم (Zygote) است که در پی تقسیمات متوالی به جنین تبدیل می‌شود.

▲	اهمیت بالینی

بستن اختیاری این لوله با جراحی توبکتومی (Tubectomy[ یا Tubal ligation، با علامت اختصاری: T.L)، که آن را عقیم‌سازی لوله‌ای نیز گویند، یا چسبندگی آن به دلایل پاتولوژیک موجب ناباروری می‌شود.

[▲] يادداشت‌ها

[▲] پيوست‌ها

...

[▲] پی‌نوشت‌ها

...







لوله‌های رحمی دو عدد است که از زوایای طرفی قسمت فوقانی تنه‌ی رحم به‌طول ۱٠ سانتی‌متر خارج می‌شوند و در انتها به‌شکل شیپوری در می‌آیند و روی تخمدان‌ها قرار می‌گیرند.

لوله‌ی رحمی چهار قسمت دارد: قسمت داخل جداری به‌طول یک سانتی‌متر که در ضخامت دیواره‌ی رحم است. تنگه یا ایسموس که محل اتصال لوله به رحم است. آمپول که گشادترین قسمت است و بیش از نصف لوله را تشکیل داده و لقاح در آن صورت می‌گیرد. اینفاندیبولوم یا ناحیه‌ی شیپوری که وظیفه‌ی گرفتن تخمک از تخمدان را دارد.

Lumen (the cavity or channel within a tubular structure) is the pathways of the female genital tract, starting with a single pathway of the vagina, splitting up in two lumina in the uterus, both of which continue through the fallopian tubes.
The wall of the fallopian tube includes an elaborately folded mucosa (endosalpinx) surrounded by a muscularis (myosalpinx). The mucosa is lined by a ciliated columnar epithelium with secretory cells, and is folded out into the lumen so that an ovum in the lumen will always be close to the cilia for transport to the uterus.
Daftary, Shirish; Chakravarti, Sudip (2011). Manual of Obstetrics, 3rd Edition. Elsevier. pp. 1-16. ISBN 9788131225561.
A cross section of Fallopian tube shows four distinct layers: serosa, subserosa, lamina propria and innermost mucosal layer. The serosa is derived from visceral peritoneum. Subserosa is composed of loose adventitious tissue, blood vessels, lymphatics, an outer longitudinal and inner circular smooth muscle coats. This layer is responsible for peristaltic action of fallopian tube. Lamina propria is a vascular connective tissue. There are two types of cells within the simple columnar epithelium of the Fallopian tube (oviduct). Ciliated cells predominate throughout the tube, but are most numerous in the infundibulum and ampulla. Estrogen increases the production of cilia on these cells. Interspersed between the ciliated cells are peg cells, which contain apical granules and produce the tubular fluid. This fluid contains nutrients for spermatozoa, oocytes, and zygotes. The secretions also promote capacitation of the sperm by removing glycoproteins and other molecules from the plasma membrane of the sperm. Progesterone increases the number of peg cells, while estrogen increases their height and secretory activity. Tubal fluid flows against the action of the ciliae, that is toward the fimbrial end.
The fallopian tubes develop from the paramesonephric or Müllerian ducts. These ducts are derived from the mesoderm, the middle layer of one of the three primary germ layers in the embryo. The other two layers are the ectoderm and the endoderm. The tubes are derived from the superior vertical and middle horizontal aspects of the duct and undergo elongation and coiling to form the fully developed fallopian tubes.

[▲] جُستارهای وابسته

□
□
□

[▲] سرچشمه‌ها

□
□
□
□

[▲] پيوند به بیرون

□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]

رده‌ها │ پزشکی │ دستگاه تناسلی │ دستگاه تناسلی انسان │ دستگاه تناسلی زن