 |
|
روش درمان قطع نخاع
فهرست مندرجات
.
روشی که بیمار قطع نخاعی را می‌تواند مداوا کند
قطع نخاع یا آسیب طناب نخاعی (به انگلیسی: Spinal cord injury، با مخفف: SCI)، از عوامل مهم اختلالات حسی، حرکتی، دستگاه ادراری و یا ترکیبی از این موارد است. تصادفات اتومبیل شایع‌ترین علت آسیب‌های طناب نخاعی هستند و از دیگر علل آن می‌توان به سقوط، حوادث ورزشی و زخم‌های ناشی از شلیک گلوله اشاره کرد. .ضربه‌های وارد بر ستون مهره‌ای ممکن است باعث آسیب نخاع، ریشه اعصاب نخاعی و یا هر دو شود. در مورد اعمال حرکتی ممکن است ضعف اندام یا فلج یک اندام و آسیب نورون حرکتی فوقانی (UMN) یا نورون حرکتی تحتانی (LMN) وجود داشته باشد و در مورد اعمال حسی ممکن است فقدان حس، کاهش حس، افزایش حساسیت یا احساس‌های غیر طبیعی نظیر احساس سوزش یا کرختی بروز کند. آسیب شدید طناب نخاعی نسبتاً ناشایع است، اما از نظر عواقب خود حالت تحلیل برنده و طولانی مدت دارد، زیرا این ضایعه در اغلب موارد افراد جوان‌تر از ۳۰ سال را گرفتار می‌سازد. اما جدیداً استفاده از تراشه‌های درون-کاشت (ایمپلنت) در مغز دو میمون فلج، به این حیوانات امکان داده است تا حرکت پاهای خود را کنترل کنند و راه بروند.
پژوهشگران مدرسه پلی‌تکنیک فدرال در لوزان، سوئیس، با انجام دو عمل جراحی، تراشه‌هایی را در مغز دو میمون ماکاک فلج قرار دادند و یکی از این دو حیوان پس از شش روز و دیگری ظرف دو هفته قدرت حرکت پاهای خود را به دست آورد. این عمل باعث افزایش امید به درمان بیماران قطع نخاعی شده است.
دور زدن محل آسیب‌دیده در مسیر نخاع از طریق ارتباط وای‌فای. استفاده از دو درون‌کاشت (ایمپلنت) ارتباط بین دو سوی نخاع قطع شده را بار دیگر برقرار می‌کند. منبع: نیچر
پژوهشگران مدرسه پلی‌تکنیک فدرال در لوزان، سوئیس، با انجام دو عمل جراحی، تراشه‌هایی را در مغز دو میمون ماکاک فلج قرار دادند و یکی از این دو حیوان پس از شش روز و دیگری ظرف دو هفته قدرت حرکت پاهای خود را به دست آورد. این عمل باعث افزایش امید به درمان بیماران قطع نخاعی شده است.
اعضای این گروه پژوهشی در توضیح روش خود گفته‌اند که دو تراشه کامپیوتری به‌صورت رابط بین مغز و نخاع عمل می‌کنند. نقش این دو تراشه فراهم کردن امکان مبادله علایم عصبی بین مغز و نخاع دو حیوان است.
ارتباط بین دو تراشه از طریق یک کامپیوتر صورت می‌گیرد و به علائم ارسالی از مغز امکان می‌دهد تا با «جهش» از فراز محل قطع نخاع، کنترل مغز بر اعصاب حرکت‌دهنده‌ی عضلات پا را بار دیگر برقرار سازد.
به این ترتیب، فرمان ارسالی از مغز بار دیگر از طریق نخاع، اعصاب هدایت کننده عضلات پا را تحریک کرده و این عضلات را به حرکت وا می‌دارد.
گرگوار کورتین، استاد مهندسی اعصاب در پلی‌تکنیک لوزان، گفته است که «راز اصلی این روش در این است که ما عضلات مورد نظر حیوان را به‌نحوی تحریک می‌کنیم تا بتواند پاهایش را به‌حرکت در آورد.»
ماکت مغز میمون (به‌صورت شفاف) و محل نصب تراشه
این گروه تحقیقی در گذشته هم روش مشابهی را بروی موش انجام داده بود. در آن تحقیقات، موش‌های فلج قادر شدند حرکت کنند و حتی از پله بالا بروند.
در مورد انسان هم، از الکترودها و درون کاشت‌ها برای بازگرداندن قدرت حرکت به‌دست و پا استفاده شده اما تفاوت روش گروه سوئیسی با روش‌های دیگر در این است که برای نخستین‌بار، این مغز میمون است که کنترل کامل عضلات را در اختیار می‌گیرد. و البته به‌شکل «بی‌سیم (وای فای).»
فلج اندام‌ها غالباً نتیجه‌ی حوادثی است که به قطع نخاع منجر می‌شود و ارتباط بین مغز و سایر اندام‌ها را قطع می‌کند. محل قطع نخاع میزان «فلجی» بیمار را تعیین می‌کند و هرچه این محل بالاتر باشد، میزان فلجی بیشتر است. قطعی میانه نخاع معمولاً باعث فلج پاها و قطعی نخاع در نقطه‌ای بالاتر باعث فلج دست و پا می‌شود.
در روش جدید، دو تراشه رابط به‌کار می‌رود که شامل یک حسگر برای ارسال علائم مغزی و یک محرک عصبی در نخاع است. این دو تراشه در دو سوی محل قطع نخاع نصب می‌شود و عملاً به‌صورت پلی برای بین دو طرف عمل می‌کند.
درون‌کاشت اول به اندازه یک سکه با قطر حدود دو سانتی‌متر است که روی غشای حرکتی مغز قرار می‌گیرد و این همان محل تصمیم‌گیری مغز در مورد راه رفتن است. این درون‌کاشت علایم ارسالی شامل فرمان راه رفتن را دریافت و ارسال می‌کند. اگرچه ممکن است فردی دچار قطع نخاع باشد، اما مغز او هم‌چنان به راه رفتن و صدور دستور حرکت «فکر می‌کند» و دستور راه رفتن را می‌دهد.
در افراد سالم، این علائم مغزی با عبور از نخاع، به اعصاب محرکه عضلات پا می‌رسد و پاها را به حرکت وا می‌دارد. در روش درمانی جدید، این علایم به‌صورت بی‌سیم به یک کامپیوتر ارسال می‌شود و کامپیوتر با تبدیل آن‌ها به علایم کامپیوتری، آن‌ها را برای تراشه دوم می‌فرستد. درون‌کاشت، یا همان تراشه نخاعی، براساس دستور دریافتی، با ارسال چند پالس برقی، عصب مورد نظر را وادار می‌کند تا عضلات پا را منقبض کرده و باعث حرکت شود.
به گفته گروه تحقیقاتی ناظر در دانشگاه بوردو، میمون‌های درمان‌شده قادر بودند کمابیش بلافاصله پس از تحریک تراشه مورد نظر راه بروند بی‌آن‌که به آموزش خاص یا درمان فیزیوتراپی نیاز داشته باشند. در عین حال، آنان گفته‌اند که کاربرد این روش در انسان به «تفکر» بیشتری نیاز دارد.[۱]
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- روشی که بیمار قطع نخاعی را می‌تواند مداوا کند، وبسایت فارسی بی‌بی‌سی: پنج‌شنبه ۱٠ نوامبر ٢٠۱٦ - ٢٠ آبان ۱٣۹۵
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وبسایت بی‌بی‌سی
