 |
|
بیانیه‌ی تاریخی ۲۶ سرطان محمدداوود خان
فهرست مندرجات
.
بیانیه‌ی تاریخی ۲۶ سرطان محمدداوود خان
محمدداوود خان، نیمه‌شب ٢٦ سرطان ۱٣۵٢ خورشیدی، با کودتای بدون خون‌ریزی که آن‌را «انقلاب سفید» می‌نامید، به پادشاهی چهل ساله‌ی محمدظاهر شاه نقطه‌ی پایان نهاد. او در نخستین بیانیه‌ی تاریخی خود، از طریق رادیو افغانستان، با اعلام پایان نظام شاهی، از آغاز جمهوریت در افغانستان سخن گفت. آن‌چه در زیر می‌آید، بیانیه‌ی تاریخی ۲۶ سرطان ۱٣۵٢، محمدداوود، نخستین رئیس‌جمهور افغانستان، به‌قلم خود اوست، که جمهوریت افغانستان را از طریق رادیو افغانستان اعلام کرد.[۱]
مؤسس جمهوریت ښاغلی محمدداوود
به‌مناسبت تأسیس نظام جمهوری در افغانستان
بنده در طول مدت مسئولیت‌های مختلف در خدمت وطنم همیشه در جستجوی هدفی بودم که برای مردم افغانستان مخصوصاً طبقات محروم و نسل جوان مملکت ما یک محیط مثبت و واقعی نشوونمای مادی و معنوی میسر گردد و در آن همه افراد وطن ما بدون تبعیض و امتیاز در راه تعالی و عمران وطن خود سهم گرفته و احساس مسئولیت نمایند.
مدت‌ها سپری شد و مساعی زیادی به‌عمل آمد تا عواملی که نظر به تجارب به‌شکل‌های مختلف مانع رسیدن به چنین هدفی می‌شد، تدریجاً از بین برداریم و مخصوصاً در مملکت امنیت قابل اعتبار قائم سازیم که تحول مثبت اقتصادی و اجتماعی را به‌صورت سالم اجازه دهد، به نسل جوان احساس مصئونیت بخشد و از نشو و نمای خرافی و ارتجاعی جلوگیری کند.
پس از طی این مراحل دیگر علتی سراغ نداشتم که در وطن ما صفحه‌ی جدیدی به‌غرض رسیدن به هدف فوق باز نگردد.
من برای سعادت آینده‌ی وطن خود جز قایم‌ساختن یک دیموکراسی واقعی و معقول که اساس آن بر خدمت به اکثریت مردم افغانستان برقرار باشد، راه دیگری سراغ نداشتم و ندارم. به‌نظر بنده تهداب اصلی چنین یک وضع اجتماعی تأمین کامل حقوق مردم و اعتراف کامل به اصل حاکمیت ملی است که نباید به دو اصل فوق ظاهر یا پوشیده خللی وارد شود.
این آرزوی مقدس بود، که مرا وادار ساخت ده سال من و رفقایم پیشنهاد آخرین خود را به‌حضور شاه پیش و تطبیق آن‌را برای خیر و سعادت ملت افغانستان تمنا کنیم. آن آرزوی مقدس چرا به این بی‌سروسامانی مملکت منجر گردید و چرا آن رفقای ضعیف‌النفس از اصل هدف منصرف و راه خطایی را تعقیب کردند، داستانی‌ست بس طولانی که تفصیل آن در این فرصت کوتاه گنجایش ندارد و در فرصت مساعد، البته به اطلاع هموطنان عزیز رسانیده خواهد شد. به‌هر صورت، نتیجه آن شد که آن امیدهای دیرینه و آن آرزوهای نیک به‌یک دیموکراسی قلابی که از ابتدا تهداب آن بر عقده‌ها و منافع شخصی و طبقاتی، بر تقلب و دسایس، بر دروغ و ریا و مردم‌فریبی استوار گردیده بود، مبدل گردید. اما تمام این همه تبلیغات دروغی در ظرف همین ده‌سال نتوانست حقایق تلخ را که عبارت از انحطاط و ورشکستگی مطلق وضع اقتصادی، وضع اداری و وضع اجتماعی و سیاسی مملکت باشد، از انظار ملت افغانستان و دنیای خارج بپوشاند.
خلاصه دیموکراسی یعنی حکومت مردم به‌یک انارشیزم و رژیم سلطنت مشروطه به‌یک رژیم مطلق‌العنانی مبدل شد و هر کدام از این قدرت‌ها به‌جان همدیگر و به‌جان مردم افتادند و به پیروی از فورمول تفرقه‌انداز و حکمرانی کن، آتش را در سرتاسر مملکت افروخت تا بتوانند در سایه‌ی این فضای ملوث و تیره و تار پر از بدبختی و فقر و فلاکت مقاصد شوم مادی و ممکن سیاسی خود را حاصل نمایند.
وطن‌پرستان در هر گوشه و کنار مملکت که بودند، این حالت رقت‌بار وطن خود را با یک دنیا تأسف و تألم نگاه می‌کردند و مراقب احوال وطن خود بودند، مخصوصاً اردو این درد را از همه بیش‌تر احساس می‌کردند و به امید این‌که امروز و فردا این دستگاه فاسد و فرسوده بالاخره از وضع بدبخت ملت مطلع و به اصلاح خود خواهد کوشید، انتهای صبر و تحمل را به‌خرج دادند، اما نتیجه ثابت ساخت که این امیدها به‌کلی بی‌جا و رژیم و دستگاه دولت به‌حدی فاسد گردید که دیگر امید و انتظاری برای اصلاح آن باقی نماند. لذا همه وطن‌پرستان خاصه اردوی وطن‌پرست افغانستان تصمیم گرفتند که دیگر به این نظام فاسد خاتمه داده شده و وطن از این ورطه بدبختی نجات یابد.
هموطنان عزیز! باید به اطلاع شما برسانیم که دیگر این نظام از بین رفته و نظام جدیدی که عبارت از نظام جمهوریت است و با روحیه‌ی حقیقی اسلام موافق است، جایگزین آن گردید. رفقای من و من از صمیم قلب این اولین جمهوریت افغانستان عزیز را به شما تبریک می‌گوییم و آن‌را برای سعادت و سرافرازی افغانستان و ملت افغانستان مسعود و میمون می‌خواهیم.
اردوی فداکار افغانستان! به‌هر کجا و هر گوشه و کنار مملکت که هستید، این موفقیت را به همه‌ی‌تان تبریک می‌گویم. یقین دارم هم‌چنان به‌وظایف خود که عبارت از تأمین امنیت و حفظ حاکمیت ملی افغانستان است، مواظب خواهید بود. نظام نوین طبعاً با خود ریفورم‌های بنیادی دارد که تفصیل آن در این فرصت کوتاه ممکن نیست و در آینده نزدیک به اطلاع هموطنان عزیز خواهد رسید.
سیاست خارجی افغانستان به اساس بی‌طرفی، عدم انسلاک در پیمان‌های نظامی و قضاوت آزاد خود مردم افغانستان استوار خواهد بود. سیاست بین‌المللی افغانستان به اساس تمنیات ملی کشور برای حیات مادی و معنوی مردم ما طرح گردیده است. از روی مساعی آرزومندی‌های ملی ما به‌طور واضح معلوم می‌شود که برآوردن تمنیات ما بیش‌تر از همه‌چیز به صلح جهانی نیازمند است، هیچ کشور جز در پرتو صلح گیتی نمی‌تواند به آرزوهای ملی خود موفق آید، چون ما بیش‌تر از همه‌کس خود را نیازمند سعی در راه انکشاف مملکت خود می‌دانیم، بیش‌تر از همه‌کس خواهان صلح و سلام جهان هستیم.
از این‌رو پایه‌ی نخستین سیاست افغانستان صلح‌خواهی و دوستی با همه مردم و ملل جهان است.
در این آرزومندی هیچ‌گونه تبعیض در مورد هیچ کشور یا مردم چه خورد و یا بزرگ، چه دور چه نزدیک در نزد ما وجود ندارد. این اراده‌ی مستقل از تمنیات مردم افغانستان سرچشمه می‌گیرد، عنصری که سیاست بی‌طرفانه‌ی عنعنوی افغانستان را امتیاز می‌بخشد، صراحت و صمیمیت آشکار آن است که از استقلال اراده‌ی ملی افغانستان نمایندگی می‌کند.
با این اساس روابط مودت افغانستان با دول متحابه پایه‌ی تزلزل‌ناپذیر خود را استوار نگه‌داشته و در توسعه و تشئید مزید آن از طرق دیپلوماسی، تماس‌های شخصی، ایجاد و جلب همکاری بین‌المللی سعی به‌عمل خواهد آمد. آرزوی ما این است که از آن نتایج مثبت و عملی گرفته شود، این نظام اساسات منشور ملل متحد را که هدف آن سعادت و آرامش دنیای بشری است، ملحوظ و محترم می‌شمارد. در مورد روابط ما با پاکستان که یگانه کشوری است که روی قضیه‌ی پشتونستان با آن یک اختلاف سیاسی داریم و تاکنون به‌حل آن موفق نگردیده‌ایم، سعی دایمی ما برای یافتن راه حل قضیه‌ی پشتونستان دوام خواهد کرد.
در خاتمه یک‌بار دیگر این موفقیت بزرگ ملی را به هموطنان عزیز خویش تبریک گفته و از همه وطن‌پرستان خاصه از اردوی فداکار افغانستان که از هیچ‌گونه سعی و کوشش مقدور و خالصانه دریغ ننموده‌اند، از صمیم قلب اظهار تشکر و امتنان خود را تقدیم می‌کنیم، چون سعی و آرزو سندی و آرزومندی ما نمی‌تواند نقظه‌ی انجام داشته باشد. دوام این همکاری از طرف همه افراد خاصه طبقه‌ی جوان کشور و از تمنیات قلبی همه‌ی ماست و به دریافتن آن امید قوی دارم.
زنده باد افغانستان - پاینده باد جمهوریت.[٢]
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- جمهوریت افغانستان بیانات، پیام‌ها و کنفرانس‌های مطبوعاتی رهبر ملی و مؤسس جمهوریت، ۲۶ سرطان ۱۳۵۲ - ۲۶ سرطان ۱۳۵۳، اطلاعات عامه، وزارت اطلاعات و کلتور (۱-۲۶)، صص.
[٢]- متن بیانیه‌ی تاریخی ۲۶ سرطان ۱۳۵۲ مؤسس جمهوریت ښاغلی محمدداوود به‌مناسبت تأسیس نظام جمهوری در افغانستان، مجله‌ی آریانا، سال سی‌ویکم، شماره‌ی اول، حمل-جوزا ۱۳۵۲، صص ج-و.
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ اطلاعات عامه، وزارت اطلاعات و کلتور (۱-۲۶)
□ مجله‌ی آریانا، انجمن تاریخ و ادب: سال سی‌ویکم، شماره‌ی اول، حمل-جوزا ۱۳۵۲
