[کتاب مقدس] [يهود]
"کتاب مقدس" یهودیان از سه بخش عمده ترکیب یافته که جمعاً ٣۵ کتاب را شامل می‌گردد و اساس کتب مقدس ادیان الهی دیگر است.
کتاب مقدس یهود "توراة" یا "تورات" نامیده می‌شود که در میان همگان به نام "عهد عتیق" مشهور است که مسیحیان نیز به آن اعتقاد دارند و آن را پایه و اساس "عهد جدید" می‌دانند که به آئین حضرت عیسی مسیح می‌پردازد.
با این همه، آن چه که "عهد عتیق" نامیده می‌شود، نه تنها تورات مقدس را در بر می‌گیرد، بلکه شامل کتب انبیاء و اولیای یهود نیز می‌شود و جمعا ٢۵ کتاب (صحیفه) را در بر می‌گیرد و "کتاب مقدس" نامیده می‌شود.
صحیفه‌های پنجگانه تورات مهمترین بخش از کتاب مقدس یهود است. پس از آن ١٩ صحیفه انبیاء و به دنبال آن ١١ کتاب اولیاء و خاصان خداوند است که ضمیمه توراة و کتب انبیاء شده و آنها را نوشته‌های مقدس می‌نامند.
گروه اول را به زبان عبری توراة (תורה Tora)، گروه دوم را نویئیم (נביאים Neviim) و گروه سوم را کتوویم (כתובים Ketuvim) می‌نامند و جمع این سه گروه "تنخ" (תנ"ך Tanakh) خوانده می‌شود که سرواژه سه گروه کتاب‌های نامبرده است و در آئین مسیحیت پایه و اساس شریعت پیروان آن دین قرار گرفته و آن را "عهد عتیق" می‌نامند.
[↑] بخش اول:
کتاب مقدس توراة یا پنج صحیفه حضرت موسی که آئین ریشه‌ای برای قوم است و از پنج کتاب تشکیل یافته که هر یک را در زبان عبری سفر (ספר Sefer) می‌خوانند: ١- صحیفه آفرینش، ٢- خروج، ٣- لاویان، ۴- اعداد و ۵- صجیفه تثنیه است.
کتاب مقدس توراة با آفرینش و خلقت جهان شروع می‌شود و با ارتحال حضرت موسی پایان می‌یابد.
این کتاب در طول ۴٠ سال که قوم بنی‌اسرائیل در بیابان کوچ می‌کردند و از سرزمین بندگی مصر به‌سوی خاک پدری خود (سرزمین کنونی اسرائیل) راه می‌پیمودند، تکوین یافت. تورات ابتداء آفرینش جهان و سرگذشت آدم و حوا را نقل می‌کند و سپس به زندگی دیگر پدران مقدس قوم یهود، یعنی حضرت نوح، ابراهیم، اسحق، یعقوب و خاندان او می‌پردازد که "بنی‌اسرائیل" نامیده شدند و رهسپار مصر گردیدند و چهارصد سال بردگی و غربت را تحمل کردند تا آن که حضرت موسی به‌پا خاست و با نخستین خیزش انسانی برای رهائی از غلامی و باز یافتن آزادی خویش، آنان را از سرزمین مصر بیرون آورد. ادامه صحیفه‌های تورات شامل بازگوئی تمام اتفاقات ۴٠ ساله‌ای است که بر "بنی‌اسرائیل" در بیابان گذشت و سپس قوانینی را به‌دقت و به‌صورت مشروح بیان می‌کند که به باور یهودیان توسط پروردگار به حضرت موسی الهام شد و وی این قوانین را به دستیار صدیق خویش "یهوشوع" دیکته می‌کرد و یهوشوع آنها را برای ٧٠ نفر از مشایخ قوم یهود بازگو کرده، و آنها این دستورات و فرامین را اعم از اوامر و نواهی، ضمن شرح حال کوچ آنها یادداشت می‌کردند و بدین صورت در مدت ۴٠ سال از هنگام خروج بنی‌اسرائیل از مصر تا رسیدن آنان به مرزهای سرزمین موعود تکوین یافت.
قوانین ریشه‌ای مندرج در توراة ٦١٣ فقره است که ٢۴٨ فقره آنها امر، ٣٦۵ دستور دیگر نهی است. این ٦١٣ قوانین شامل دستورات اجتماعی، برابری انسانها، بهداشتی، نظامی، سیاسی، کشاورزی، حمایت از حیوانات و غیره می‌باشد.
قوانین جهان شمول مندرج در توراة، جاودانی و همیشگی است که در تمام دوران تاریخ تازگی خود را حفظ کرده و تا ابد مورد استفاده بشر است و در راس آنها ده فرمان می‌باشد که می‌تواند اساس قوانین هرکشور و پایه رفتار هر انسان قرار گیرد.
حضرت موسی در سال آخر عمر مبارک خود، قوم بنی‌اسرائیل را در مرز سرزمین موعود گرد آورده و به آنها می‌گوید: "توجه کنید! من به شما قوانین و شریعتی را که خداوند خالقم به من الهام کرده بود تعلیم دادم، تا آن را در کره خاکی و در هر جا که می‌روید به اجراء بگذارید، آنها را پاسداری کنید و انجام دهید زیرا شناساننده میزان درایت و دانش و درک شما در نظر ملت‌های دیگر خواهد بود، آنهائی که این قوانین را می‌شنوند خواهند گفت این قوم بزرگ تا چه حد دانا و فهیم است. کدام ملت بزرگی است که خداوند تا این حد به او نزدیک باشد، آن چنان که خالق شما در هر موردی که نیاز پیدا می‌کردید و به او روی می‌آوردید، اجابت می‌کرد. کدام ملت بزرگی است که دارای چنین قوانین و شریعتی صادق باشند و یا چون همه دانش انسانی که من امروز به شما آموختم". (صحیفه تثنیه باب چهارم آیات ۵ تا ٩)
توراة را "کتاب کتاب‌ها" می‌خوانند و کتب آسمانی دیگر که بعد از توراة آمده‌اند بسیاری از دستورات و فرامین شرعی و قوانین پایه را از کتاب مقدس یهودیان اقتباس کرده‌اند. بسیاری از قوانین در ادیان سه‌گانه مشترک است.
کتاب توراة و تمامی ٣۵ کتاب ”عهد عتیق" به تمامی زبان‌های رایج جهان و حتی برخی گویش‌ها و زبان‌های محدود دنیا ترجمه شده و صدها میلیون نسخه از آن چاپ و در دنیا منتشر گردیده است. هیچ نقطه‌ای از جهان نیست که کتاب مقدس یهود به آن‌جا نرسیده باشد.
به‌نوشته تورات، اولین فرمانی که به قوم یهود از جانب پروردگار جهان آفرین صادر شد، در سرزمین بندگی مصر و در روزهای پایانی این اسارت، و در آستانه خروج از مصر نازل گردید و این فرمان، گزینش ماه نخست فصل بهار برای آغاز سال و تقویم عبری است که بعد از آن وارد آئین مهر گردید و ایرانیان باستان از آن استقبال کردند و آنرا آغاز سال نو خود قرار دادند. نوروز در حقیقت اولین فرمان الهی برای قوم یهود است. "خداوند به موسی و هارون در سرزمین مصر فرمود: این ماه برای شما اول ماه‌ها و اولین ماه از سال باشد". (صحیفه خروج باب دوازدهم آیات ١ و ٢).
قوم بنی‌اسرائیل در اولین ماه بهار پانزدهمین روز از این ماه آزادی خود را به‌رهبری رسول الهی حضرت موسی باز یافتند و از سرزمین بندگی فراعنه مصر بیرون آمدند: "امروز شما در اولین ماه بهار خارج می‌شوید". (صحیفه خروج باب سیزدهم آیه ۴)
[↑] بخش دوم:
کتب انبیاء که شامل ١٩ صحیفه است، دومین بخش از کتاب مقدس یهود را تشکیل می‌دهد. هفت صحیفه اول مربوط به انبیاء متقدم و عالیرتبه می‌باشد، که عبارتند از: یهوشوع، داوران، سموئیل اول و دوم، پادشاهان اول و دوم، ییشعیای نبی، ارمیای نبی و حزقیای نبی. ١٢ صحیفه دیگر مربوط به انبیاء متاخرین یا انبیاء دوازده‌گانه نام‌گزاری شده است و این ١٢ نبی عبارتند از: هوشع، سموئیل، عاموس، عوودیا، یونس، میکا، ناحوم، حبقوق، صفنیا، حگای، زکریا، و ملاخی.
[↑] بخش سوم:
نوشته‌های مقدسین "کتوبیم" که از ١١ کتاب تشکیل یافته و اینان عبارتند از: ١- تهلیم (مزامیر داود) ٢- امثال سلیمان، ٣- کتاب ایوب، ۴- غزل غزلهای سلیمان، ۵– کتاب روت، ٦- مراثی ارمیای نبی، ٧- کتاب جامعه سلیمان، ٨- کتاب استر، ٩- کتاب دانیال، ١٠- کتب عزرا و نحمیا، ١١- تواریخ ایام ٢٠١، ٣ کتاب اخیر که مربوط به استر، دانیال و عزرا و نحمیا، دوباره روابط تنگاتنگ قوم بنی‌اسرائیل و ایران باستان می‌باشد. دانیال، عزرا، نحمیا، مردخای هر کدام در زمان خود صدراعظم و یا مشاور اعظم پادشاهان هخامنشی کوروش، داریوش، خشایارشاه و اردشیر بوده‌اند و استر به مقام شهبانوئی ایران رسید.
مجموعه کتاب‌های سی و پنج‌گانه‌ای که در بالا و در سه بخش از آنها نام برده شد "تنخ" گفته می‌شود و کتاب مقدس قوم یهود و مسیحیان جهان است.[۱]
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- هاراو (حاخام) یدیدیا اذراحیان، گفتار سی‌ویکم: آشنائی با کتب مقدس یهود که تورات، کتب انبیاء و نوشته‌های اولیای یهود را در بر می‌گیرد، تارنمای وزارت امور خارجه دولت اسرائيل: نیویورک - ١٠ دسامبر ٢٠٠٩
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ تارنمای وزارت امور خارجه دولت اسرائيل
