- معادن مس
- معادن آهن
- طلا
- معادن سرب و جست
- معدن قلعی و تنگستن
- معدن سیماب
- معدن المونیم
- ساير معادن
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[معادن افغانستان] [افغانستان]
امور استخراجی معادن در افغانستان از ازمنۀ قدیم آغاز گردیده است. چنانچه در منطقه مقر مربوط ولایت غزنی بقایای مغاره‌های بزرگ و صوف‌های طویل زیرزمینی در رابطه به استخراج طلا به مشاهده می‌رسد. طول این صوف‌ها در حدود یک صد متر می‌باشد.
حفریات قدیمه کوهی در منطقه زرکشان، انگور، پاراپامیز و بقایای استخراجی معدن سرب ساحه تولک، مس آهنک (مردم عوام آهن را آیین می‌گویند و بخش کوچک آن آهن را آیینک و از اینرو به مرورزمان آیینک به عینک تبدیل شده است و اکنون می‌گویند مس عینک – ندایی) مس چهل کان بدخشان، شیده هرات، لاجورد بدخشان که در قسمت علیای دریای کوکچه موقعیت دارد.
حفریات کوهی معاصر در ساحات معادن ذغال سنگ کرکر، آشپشته و دره صوف و سایر محلات دیده می‌شود. حفریات بزرگ کوهی نوع برهنه و معاصر در معدن نمک آب (تاقچه‌خانه) معدن بیرل دره پیچ و ساحات قدیمی معادنت یاقوت جگدلک به مشاهده می‌رسد.
بطور کل افغانستان در ساحات موجود و معاصر قلمرو خویش دارای (۴٢۵) نوع معادن خورد و بزرگ و ظواهر معدنی قابل مطالعه را در خود گنجانیده است. معادن افغانستان بطور کل در سه کته گوری تحت بررسی قرار می‌گیرد:
- ۱- کته‌گوری معادن فلزی (Metals Materials)
٢- کته‌گوری معادن یا منرالهای صنعتی و زینتی (Industrials Materials)
٣- کته‌گوری معادن یا منرالهای ساختمانی (Biulding Materials)
بطور کل معادن مس در افغانستان به اشکال ترسباتی، مگماتیکی و مینامورفیکی دریافت می‌گردد.
معادن مس در کشور در ولایات لهوگرد، زابل، قندهار و هرات به مشاهده می‌رسد که ذخایر آن به ٦٨۵٠٠ ميلیون تن متریک تخمین می‌گردد. در این معادن بر علاوه مس، مولبدن (Mo)، سرب (Pb)، جست (Zn)، طلا (Au)، و نقره (Ag) به مشاهده رسیده است.
بر علاوه افغانستان دارای هشت ساحه مس دار غیر منکشفه در ساحات مختلف کشور بوده که ذخیره مجموعی آن به ۵,٢٨ ميلیون تن متریک پیش بینی می‌گردد. در ساحه مس آهنک (عینک لهوگر) ۴,۱٢ ميلیون تن متریک بطور تثبیت شده و در حدود ۱٧ ميلیون تن متریک بطور پیشبینی موجود می‌باشد، این معدن دارای ٧٧٠٠ تن متریک نقره (Ag) و دارای ٦٠٠ هزار تن متریک کوبالت (co) را دارا می‌باشد.
[↑] دو- معادن آهن (Iron - Fe)
معادن آهن در افغانستان در ولایات بامیان، بغلان، بدخشان و قندهار به ملاحظه رسیده است.
معدن حاجی گگ ولایت بامیان دارای ذخیره ٣,٢ میلیارد تن متریک می‌باشد که فیصدی مواد معدنی ٦٢ % تا ٦۹ % را تشکیل می‌دهد و با مطالعات بیشتر و مدرن‌تر امکان پیدایش مقادیر بیشتر آهن در کشور میسر خواهد بود. معادن آهن حاجی گگ به مقیاس معادن جهان می‌باشد.
معادن آهن بدخشان ذخیره ٨,۱ میلیارد تن متریک بوده و فیصدی آهن در مواد معدنی به ۴٧ تا ٦٨ % می‌رسد.
معدن آهن قندهار در بین احجار مگماتیکی به مشاهده می‌رسد که تحقیقات مزید را ایجاب می‌نماید.
معادن آهن در بعضی ساحات ولایات بدخشان، فراه و قندهار در بین احجار سکارن (Skarn) مگماتیکی به مشاهده می‌رسد که مهم‌ترین آن معدن آهن فورمورا (Furmora) می‌باشد که دارای ذخیره تخمینی ٣۵ ميلیون متریک تن و دارای فیصدی ۴٨ تا ٦٨ % می‌باشد.
معدن متذکره دارای منرالهای سلفر (S)، فاسفورس (P)، نکل (Ni) و منگنیز می‌باشد.
معادن ذخایر آهن‌ای که در تشکلات احجار مگماتیکی به مشاهده می‌رسد در حدود ۱٧٨ ميلیون تن متریک می‌باشد، فیصدی آهن در مواد معدنی ۴٧ تا ٦٨ % می‌باشد.
ذخایر معدن آهن در کشور در اثر تحقیقات مزید رقم بزرگتر را نشان خواهد داد.
[↑] سه– طلا (Gold - Au)
طلا در افغانستان در احجار مگماتیکی و ترسباتی به مشاهده می‌رسد. بعضا در ولایات بدخشان طلا در رگه‌های کوارتزی و سکارن‌ها نیز به مشاهده رسیده است.
در ساحات شرقی ولایت زابل و غرب ولایت غزنی رگه‌های طلا در احجار سکارن (skarn) نیز به مشاهده رسیده که ذخیره آن تقریبا مقدار ۱٧٨٠ کیلوگرام را احتوا می‌نماید.
طلا رسوبی در ولایت تخار (سمتی) و غزنی بطور مجموعی ۹۱٨ کیلوگرام می‌باشد. معادن متذکره متوسط و کوچک می‌باشد.
[↑] چهار- معادن سرب (Lead - Pb) و جست (Zink - Zi)
معادن متذکره در احجار مگماتیکی و ترسباتی به مشاهده می‌رسد، معادن متذکره در ترسبات احجار کاربونیت به شکل رگه‌ها به ملاحظه می‌رسد. این معادن در منطقه نعل بندان ولایت غور و معدن سپیره ولایت پکتیا و در یک ساختمان بزرگ در ساحات افغانستان مرکزی موقعیت دارند.
ذخیره پیشبینی شده این معادن (سرب و جست) به ۱۵٣۹٠٠ تن متریک می‌رسد و ایجاب تحقیقات مزید را می‌نماید.
در بین معادن متذکره سرب و جست عموما در احجار مگماتیک و میتا مورفیک سکارن (Skarn) به مشاهده رسیده و در ولایت نورستان (دره نور) و قلعه اسدخان در ولایت قندهار بطور جمعی دارای ذخیره ۹٠٠٠ تن متریک می‌باشد که بیشترین دارای سرب و جست می‌باشند.
[↑] پنج- معدن قلعی (Tin - Sn) و تنگستن (Tungsten - W)
معادن متذکره در احجار تور ملاین (Tourmaline) در غرب کشور موقعیت دارند. معادن قلعی ایجاب مطالعات مزید را نموده و نتایج خوبی را در قبال دارد.
[↑] شش- معدن سیماب (Mercury - Hg)
این معادن در ساحات جنوب غربی کشور در اثر تبخیر چشمه‌های آب گرم تشکل نموده است. ذخیره تقریبی غیر منکشفه ان در حدود ٣٢٠٠٠ تن متریک می‌باشد.
دو ساحه دیگر در منطقه افغانستان مرکزی و ساحات شرقی کشور مماثل تشکلات بالا منطقه سیماب دار (Hg) را نشان می‌دهد.
ســاحات یاد شده در اثر تحقیقات مـزید از موجودیـت تشــکلات نقره (AU) و طلا (AG) نیز آگاهی خواهد داد.
[↑] هفت– معدن المونیم (Bauxite Aluminium - AL)
بوکسایت‌ها منبع اصلی المونیم می‌باشد که در تشکلات احجار دریافت می‌گردد. لیترایت (Laterite) و کارست (Karst) در کشور ما مماثل آن در شیله "او به تو" ولایت زابل و منطقه نالک ساحه تاله ولایت بغلان به مشاهده رسیده است.
ذخیره معادن متذکره بطور مجموعی مقدار ۵,۴ ميلیون تن متریک بوده و فیصدی مواد معدنی به ۵٠ % می‌رسد.
معدن لیترایت ولایت بغلان حجم بزرگتر داشته با دریافت انرژی بیشتر برقی در کشور پراسس المونیم در این دوساحه میسر می‌باشد.
[↑] ساير معادن
بر عـلاوه افغانســتان دارای منرالهای صـنعتی چون اسـبست (Asbest)، بیـرایـت (Barit)، بوریت (Hrbo3)، سلسایت (Celestite)، کرومایت (Chromite - Fecr2o4)، کاولـیـن (Kaolin)، فـلـورایـت (Florite)، گـرافایـت (Graphite)، گـچ (Gypsum)، نمک طعام (Halite)، پوتاسیم (Potash)، سلفر (Sulfer)، تالک (Talk)، و مگنیزات (Magnasite) می‌باشد.
و بر علاوه کشــور ما دارای احجـار کـریـمه و نیـمه کریمـه چـون زمـرد، یـاقـوت، ســیـفافیـر (Saphire)، گارنـت (Garent)، کن ســایت (Kunzite)، تورمالیـن (Tourmaline)، پیرودات (Pirodat)، ینل (Spinel) زفیر، سپینل، گارنت، کنزایت، تورمالین، پریدوت و منرالهای نادره چون برلییوم (Berylium)، کوارتز (Quarz)، فلدسپار (Feldspar)، مایکا (Mica)، و نیز یورانیوم و توریوم در معدن خان نشین ولایت هلمند می‌باشد. سیزیوم (Cesium) سیستم تشکلات احجار مگماتیک و خصوصیات مماثل معدن خان‌نشین با سایر نقاط جهان بیانگر آنست که در عین شرایط، منرالهای چون بیرایت، فلورایت، نفلین و عناصر نادره چون نبیوم، تانتالیم (Tentalium) و یورانیم (U) بوجود آمده است.
سایر مراکز آتشفشانی چون ساحه خان‌نشین ولایت هلمند ذخایر تخمینی منرالهای (REE) مقدار ۴,۱ ميلیون تن متریک و ذخایر نیوبم با اضافه فاسفورس و یورانیم و توریم به مقدار ۵,٣ ميلیون تن متریک تخمین می‌گردد. این ساحه خیلی دلچسپ بوده، تحقیقات و اکتشافات مزید را ایجاب می‌نماید.
بر علاوه افغانستان دارای ذخایر بزرگ گاز (جنگل کلان) در ولایت جوزجان، ذغال سنگ بمقادیر بسیار زیاد و نفت در ولایت سر پل را دارا می‌باشد که ایجاب سرمایه‌گذاری‌ها و تحقیات مزید را پیش رو دارد.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهديزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- ندایی، میر محمدمحفوظ، معادن و منرالهای مفیده، احجار کریمه و نیمه کریمه افغانستان، وب‌سايت گفتمان
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وب‌سايت گفتمان
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
