 |
|
سید محمد گلاب‌زوی
فهرست مندرجات
اعضای حزب دمکراتیک خلق وزرای افغانستان
سرلشکر سید محمد گلاب‌زوی (به انگلیسی: Sayed Mohammad Gulabzoy) (زاده‌ی ۱٣٣٠ خ -)، سیاستمدار افغان است. او یکی از فعالان کودتای هفتم ثور بود، که پس از کودتا به مقام وزارت مخابرات رسید. هم‌چنین، در زمان حاکمیت ببرک کارمل، عضو اصلی کمیته‌مرکزی حزب دمکراتیک خلق افغانستان و وزیر کشور (داخله) شد. گلاب‌زوی، در دهه‌ی هشتاد میلادی، در رژیم کارمل و در اوایل حکومت دکتر نجیب‌الله، پُرقدرت‌ترین شخصیت جناح خلق به‌شمار می‌رفت.
| ▲ | زندگی‌نامه |
 |
سید محمد گلاب‌زوی فرزند گلاب‌شاه، از قوم پشتون از قبیله‌ی زدران، در سال ۱٣٣٠ خورشیدی (۱۹۵۱ میلادی)، در استان پکتیا زاده شد. آموزش‌های ابتدایی و متوسطه را در مکتب نادرشاه‌کوت به انجام رساند و تعلیمات ثانوی را، در رشته‌ی مکانیک نیروی‌هوایی، در کالج نیروی‌هوایی (پوهنځی هوایی) افغانستان آموزش دید.
در سال ۱٣۴۵، به‌عنوان افسر نظامی به مزارشریف رفت و در سال ۱٣۴٧، در نیروی‌هوایی خواجه رواش - بخش نظامی فرودگاه کابل - به‌کار گماشته شد.
در کودتای ٢٦ سرطان ۱٣۵٢ علیه رژیم شاهی مشروطه محمدظاهر شاه، به‌عنوان افسر نیروی‌هوایی شرکت جست و از محمدداوود خان حمایت کرد. او به پاداش این خدمت، به‌سمت دستیار فرمانده ستاد نیروی‌هوایی ارتش ملی افغانستان منصوب شد. سپس، در سال ۱٣۵۵، دولت افغانستان او را برای تحصیل در فن‌آوری رادار به اتحاد جماهیر شوروی سابق فرستاد. ظاهراً در همین زمان، او با سازمان اطلاعات نظامی شوروی (GPU) ارتباط برقرار کرد.
در آستانه‌ی کودتای هفتم ثور ۱٣۵٧، فرمان این کودتا از زبان عبدالرحمان پسر حفیظ‌الله امین به گلاب‌زوی چنین ابلاغ شد: «پدرم گفت به سید محمد گلاب‌زوی بگو، انقلاب را شروع کنند.» او می‌گوید:
- با عبدالرحمان در دهمزنگ قرار گذاشته بودم و وقتی پیام امین را از او شنیدم، به‌سوی جایی در حوالی باغ وحش کابل رفتم تا پیام را به دیگر افسران هوادار حزب برسانم. اما جز شمار اندکی، بسیاری از افسران از ترس به وعده‌گاه نیامده بودند.
نقشه‌ی کودتا از قبل ریخته شده بود و سید محمد گلاب‌زوی فرد رابط میان حفیط‌الله امین و افسران ارتش و
یکی از رهبران کودتا بود. هرچند ژنرال محمدقادر، رهبر کودتا می‌گوید که شوروی‌ها در این کودتا هیچ‌گونه دخالتی نداشتند، اما محمدعزیز اکبری، یکی از فعالان سازمان نظامی جناح خلق در این مورد می‌گوید:
- سید محمد گلاب‌زوی که یکی از فیگورهای (چهره‌های) به‌اصطلاح مهم در انقلاب ثور بود، دستور انقلاب ثور از امین گرفت و به‌تمام سازمان‌های نظامی ابلاغ کرد، صبح هفت ثور با شوروی‌ها تماس گرفت، یعنی دستوری را که از حفظ‌الله امین یا مسئول کمیته‌مرکزی دریافت کرده بود، به شوروی‌ها ابلاغ کرد.
کودتا پیروز شد و گلاب‌زوی به‌عنوان سریاور نورمحمد تره‌کی، رئیس شورای انقلابی منصوب شد. سپس، در ۱٧ جوزای ۱٣۵٧، به مقام وزارت مخابرات رژیم خلقی رسید.
زمانی‌که در شهریورماه ۱٣۵٨ (سپتامبر ۱۹٧۹)، مبارزه قدرت بین نورمحمد تره‌کی و حفیظ‌الله امین بالا گرفت، هوادران آن‌ها نیز در برابر هم صف بستند. در این میان سید محمد گلاب‌زوی، اسدالله سروری، محمداسلم وطنجار و شیرجان مزدوریار، که از تره‌کی حمایت می‌کردند، در سیزدهم سپتامبر، برکناری آن‌ها از مقام‌های‌شان، از طریق رادیوی دولتی اعلام شد. گفته می‌شود گلاب‌زوی، سروری و وطنجار، به خانه‌ی مشاور شوروی پناهنده شدند و در نهایت کاگ‌ب (KGB)، سازمان امنیت شوروی با شیوه‌ای خاص خود، آن‌ها را - در تابوت سربازان شوروی - از افغانستان خارج کرد.
پس از اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ شوروی، گلاب‌زوی، براساس مصوبه‌ی کمیته‌مرکزی حزب دمکراتیک خلق افغانستان و شورای انقلابی جمهوری دمکراتیک افغانستان، در ٨ جدی ۱٣۵٨ (اولین پلینوم کمیته‌مرکزی حزب دمکراتیک خلق افغانستان)، به‌عنوان عضو کمیته‌مرکزی حزب منصوب گردید و وزیر کشور شد. اما در نوامبر سال ۱۹٨٨، در بحبوحه‌ی تنش تازه میان جناح‌های خلق و پرچم، دکتر نجیب‌الله، رئیس‌جمهور افغانستان، او را از مقام وزارت برکنار کرد و به‌عنوان سفیر به مسکو فرستاد. در ماه مارس ۱۹۹٠، در پی کودتا ناموفق شهنواز تنی، گلاب‌زوی - همراه با سایر خلقی‌ها - از حزب نیز اخراج شد. نظر به اسناد آرشیف میتروخانین (Mitrokhnin archive)، گلاب‌زوی با اسم مستعار «مومند» (Momand) ستون پنجم کاگ‌ب (سازمان اطلاعاتی شوروی سابق) در افغانستان بود.
در سال ٢٠٠۵، او به نمایندگی از استان خوست در ولسی‌جرگه (مجلس قانون‌گذاری ملی) افغانستان راه یافت و از آن‌جایی که دارای مدرک کارشناسی ارشد در حقوق و علوم نظامی بود، عضو کمیته امنیت داخلی (Internal Security Committee) شد.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
سرواژه‌ی «Sayed Mohammad Gulabzoy»، از ویکی‌پدیا، دانشنامه‌ی آزاد (به‌زبان انگلیسی)
طنین، ظاهر، افغانستان در قرن بیستم (۱۹٠٠-۱۹۹٦)، ص ٢٣۴
طنین، ظاهر، پیشین، ص ٢٣۴
سالنامه‌ی افغانستان، شماره ۴۴، سال ۱۳۵٨
همان‌جا؛ و نیز ویکی‌پدیا، دانشنامه‌ی آزاد (به‌زبان انگلیسی)، پیشین
طنین، ظاهر، پیشین، ص ٢٢٦
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ ...
